Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2012
Παρασκευή 10 Ιουνίου 2011
Γύρη και διατροφή
Η γύρη ελέγχει το σωματικό μας βάρος. Το σώμα μας επεξεργάζεται όλες τις θρεπτικές ουσίες από τις τροφές που τρώμε και τις εξετάζει σύμφωνα με τον τύπο και την ποσότητα που καταναλώνουμε. Οι θερμίδες που καταναλώνουμε ανάλογα με τις θρεπτικές ουσίες συνδέονται με το ποσοστό μεταβολισμού μας, γενικά θα καθορίσουν αν βάλουμε λίπος, αν μείνουμε στο ίδιο μας βάρος ή αν χάσουμε βάρος. Με την γύρη μπορούμε να βοηθήσουμε το σώμα μας να γίνει αποδοτικότερο στην επεξεργασία ορισμένων θρεπτικών ουσιών και ορισμένων ομάδων τροφών. Κάνοντας ορισμένους θρεπτικούς συνδυασμούς, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όπου ο οργανισμός μας θα γίνει πιο αποδοτικός στους υδατάνθρακες, τα λίπη και τα σάκχαρα. Μπορούμε να αποφύγουμε κάτω από κάποιες περιστάσεις την παραγωγή υπερβολικού λίπους στο σώμα μας.
Η γύρη περιέχει πάνω από 5.000 ένζυμα, σίγουρα είναι κατά πολύ περισσότερα απ΄ ότι ευρίσκονται σε οποιαδήποτε άλλη τροφή. Αυτά τα ένζυμα λοιπόν είναι απαραίτητα στο σώμα μας για τη λειτουργία της χώνευσης. Τα υπάρχοντα ένζυμα στην γύρη θεωρούνται σημαντικά στην δημιουργία μιας χημικής ισορροπίας στο μεταβολισμό μας, αυτή η εξισορρόπηση μπορεί να είναι βασικός παράγοντας στην δυνατότητα της γύρης να μας βοηθήσει στην σταθεροποίηση του σωματικού μας βάρους.
Καλό είναι κατά την λήψη της γύρης σαν διατροφικό συμπλήρωμα να την καταναλώνουμε μια ώρα πριν από τα γεύματα μας αν θέλουμε να χάσουμε βάρος. Όταν το σώμα είναι κανονικό και δεν υπάρχει επιθυμία απώλειας βάρος μπορούμε να την καταναλώσουμε κατά την διάρκεια του γεύματος ή και μετά το γεύμα. Η γύρη βοηθά την πέψη και άλλων τροφίμων αφού καίει και θερμίδες άλλων τροφών μετατρέποντας αυτές σε ενέργεια.
Η γύρη συλλέγεται από μια συσκευή που τοποθετεί ο μελισσοκόμος μπροστά στην είσοδο της κυψέλης και η οποία έχει μια επιφάνεια γεμάτη τρύπες, εξαναγκάζεται η γυρεοσυλλέκτρια-μέλισσα να περάσει μέσα από αυτές τις τρύπες που ίσα-ίσα την χωρά, έτσι σπρώχνονται οι μικροί βώλοι γύρης που υπάρχουν κολλημένοι στα πόδια των μελισσών και πέφτουν. Κάτω από αυτή την τρυπητή λαμαρίνα υπάρχει ένα συρτάρι που μαζεύει όλους τους σβώλους γύρης που πέφτουν. Μαζεύεται από τον μελισσοκόμο κάθε δεύτερη μέρα και αφού καθαριστεί με την μέθοδο της φακής αποξεραίνεται σε ανήλιο μέρος και τοποθετείται σε καταψύκτες μέχρι να δοθεί στην κατανάλωση. Αυτή είναι η ακατέργαστη γύρη και μπορεί να διατηρηθεί μέχρι 2 έτη χωρίς να χάση σημαντικό μέρος από τα ωφέλιμα συστατικά της. Δεν είναι φάρμακο είναι τρόφιμο και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται. Δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες για την δοσολογία της, πολλοί άνθρωποι είναι αυτοί που παίρνουν πάνω από 1000 mg ημερησίως. Η γύρη είναι ένα θρεπτικό συστατικό που παράγει μεγάλη ενέργεια στον ανθρώπινο οργανισμό αλλά επίσης παρέχει μια απέραντη σειρά οφελών στην υγεία μας. Έξοχα λοιπόν την αποκαλέσαμε και ΄΄τροφή των Θεών΄΄ θέλοντας να της δώσουμε την τιμητική θέση που της αρμόζει αλλά και να της αναδείξουμε, τις χρήσιμες θρεπτικές ουσίες που περιέχει για να στηρίζουν την ζωή.
Η γύρη περιέχει πάνω από 5.000 ένζυμα, σίγουρα είναι κατά πολύ περισσότερα απ΄ ότι ευρίσκονται σε οποιαδήποτε άλλη τροφή. Αυτά τα ένζυμα λοιπόν είναι απαραίτητα στο σώμα μας για τη λειτουργία της χώνευσης. Τα υπάρχοντα ένζυμα στην γύρη θεωρούνται σημαντικά στην δημιουργία μιας χημικής ισορροπίας στο μεταβολισμό μας, αυτή η εξισορρόπηση μπορεί να είναι βασικός παράγοντας στην δυνατότητα της γύρης να μας βοηθήσει στην σταθεροποίηση του σωματικού μας βάρους.
Καλό είναι κατά την λήψη της γύρης σαν διατροφικό συμπλήρωμα να την καταναλώνουμε μια ώρα πριν από τα γεύματα μας αν θέλουμε να χάσουμε βάρος. Όταν το σώμα είναι κανονικό και δεν υπάρχει επιθυμία απώλειας βάρος μπορούμε να την καταναλώσουμε κατά την διάρκεια του γεύματος ή και μετά το γεύμα. Η γύρη βοηθά την πέψη και άλλων τροφίμων αφού καίει και θερμίδες άλλων τροφών μετατρέποντας αυτές σε ενέργεια.
Η γύρη συλλέγεται από μια συσκευή που τοποθετεί ο μελισσοκόμος μπροστά στην είσοδο της κυψέλης και η οποία έχει μια επιφάνεια γεμάτη τρύπες, εξαναγκάζεται η γυρεοσυλλέκτρια-μέλισσα να περάσει μέσα από αυτές τις τρύπες που ίσα-ίσα την χωρά, έτσι σπρώχνονται οι μικροί βώλοι γύρης που υπάρχουν κολλημένοι στα πόδια των μελισσών και πέφτουν. Κάτω από αυτή την τρυπητή λαμαρίνα υπάρχει ένα συρτάρι που μαζεύει όλους τους σβώλους γύρης που πέφτουν. Μαζεύεται από τον μελισσοκόμο κάθε δεύτερη μέρα και αφού καθαριστεί με την μέθοδο της φακής αποξεραίνεται σε ανήλιο μέρος και τοποθετείται σε καταψύκτες μέχρι να δοθεί στην κατανάλωση. Αυτή είναι η ακατέργαστη γύρη και μπορεί να διατηρηθεί μέχρι 2 έτη χωρίς να χάση σημαντικό μέρος από τα ωφέλιμα συστατικά της. Δεν είναι φάρμακο είναι τρόφιμο και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται. Δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες για την δοσολογία της, πολλοί άνθρωποι είναι αυτοί που παίρνουν πάνω από 1000 mg ημερησίως. Η γύρη είναι ένα θρεπτικό συστατικό που παράγει μεγάλη ενέργεια στον ανθρώπινο οργανισμό αλλά επίσης παρέχει μια απέραντη σειρά οφελών στην υγεία μας. Έξοχα λοιπόν την αποκαλέσαμε και ΄΄τροφή των Θεών΄΄ θέλοντας να της δώσουμε την τιμητική θέση που της αρμόζει αλλά και να της αναδείξουμε, τις χρήσιμες θρεπτικές ουσίες που περιέχει για να στηρίζουν την ζωή.
γυρη : η διατροφικη αξια της -επεξεργασια-- ᾱποθηκευση
Πριν από δυο χιλιάδες χρόνια περίπου ο Αριστοτέλης στην παρατήρηση των μελισσών έβλεπε την κίτρινη σκόνη στα σώματα τους καθώς και τους μικρούς κίτρινους σβώλους στα πόδια τους και πίστεψε πως αυτό ήταν η πρώτη ύλη για την κατασκευή των κηρηθρών και το βάπτισε κήρινθο. Σε μερικά νησιά των Κυκλάδων την γύρη έστω και ελαφρά παραφρασμένη, ακόμη και σήμερα την ονομάζουν κεράθι. Εικάζεται ακόμη πως χάρη εκείνης της ονομασίας που έδωσε ο Αριστοτέλης ονομάζουμε σήμερα έτσι την κηρήθρα και το κερί. Η γύρη μπορεί να χαρακτηρισθεί και ως το σπέρμα των φυτών, δημιουργείται στους ανθήρες των λουλουδιών, αποτελείται από πολύ μικρούς κόκκους, τους γυρεόκοκκους, που για πρώτη φορά το 1680 περίπου ο ερευνητής φυσιοδίφης N. Crew περιέγραψε στο εργαστήριο του με αρκετές λεπτομέρειες για την εποχή του, και όμως για πρώτη φορά ο Langstroth το 1823 παρατηρώντας στα μελισσοκομεία του τις μέλισσες περιέγραψε με λεπτομέρεια πως συλλέγουν την γύρη με το λεπτό τρίχωμα τους και την αποθηκεύουν στα καλαθάκια που έχουν στα πίσω πόδια τους.
Σπάνια μέλισσα μπήκε σε κυψέλη έχοντας στο σώμα της κόκκους γύρης, όταν την συλλέγει με τις τρίχες του σώματός της κάθεται σε κάποιο κλαδί ή φύλλο και με τα χτένια από τα πόδια της που διαθέτει για τον σκοπό αυτό καθαρίζει με μεγάλη σχολαστικότητα όλη την γύρη, στερεώνοντας την στα καλαθάκια των πίσω ποδιών της χρησιμοποιώντας προσκολλητικές ουσίες που βρίσκονται στο σάλιο της καλύπτοντας κάθε γυρεόκοκκο με μεγάλη τέχνη. Ο χρόνος που χρειάζεται η μέλισσα για ένα ταξίδι συλλογής πλήρους φορτίου κυμαίνεται από την εποχή, τον καιρό, και την απόσταση της ανθοφορίας από την κυψέλη, συνήθως είναι γύρω στην μισή ώρα, έχουν αναφερθεί και μικρότεροι χρόνοι αλλά και πολύ μεγαλύτεροι των δυο ωρών.
Το πάχος των γυρεόκοκκων κυμαίνεται από 2.5 έως 250μ(μικρά), το χρώμα τους ποικίλει, από το μαύρο της παπαρούνας, ροζ–κόκκινο του πολύκομπου, ανοικτό κίτρινο της ντάλιας, του ταραξάκο, της ακονιζιάς, της κολοκυθιάς κλπ, κρεμ το αρμυρίκι και της κουμαριάς, αλλά και λευκό του βαμβακιού της μπάμιας κλπ, η γεύση της είναι κατά το πλείστον πικρή αλλά υπάρχουν και φυτά, πόα συνήθως, που δίνουν γλυκιά γύρη.
Η εργασία για την οποία παράγεται η γύρη είναι η γονιμοποίησης των λουλουδιών για την παραγωγή σπόρων οι οποίοι στην συνέχεια διαιωνίζουν το κάθε είδος φυτού. Προς αυτή την κατεύθυνση βοηθούν και τα ίδια τα φυτά αλλά και τα έντομα όπως οι μέλισσες ήμερες και άγριες, οι χρυσόμυγες, οι βομβίνοι και εκατοντάδες άλλα είδη εντόμων της Ελληνικής φύσης.
Τα ανεμόφυλλα φυτά βασίζουν την γονιμοποίηση τους περισσότερο στην τύχη και για αυτό τον σκοπό παράγουν περισσότερη ποσότητα γύρης(κωνοφόρα) αλλά και μικρότερου μεγέθους κόκκους για να ταξιδεύουν χιλιόμετρα μακριά. Τα εντομόφυλλα μελισσοκομικού ενδιαφέροντος φυτά αντίθετα βασίζουν την γονιμοποίηση τους στον παράγοντα έντομο, άγριες μέλισσες, βομβίνοι και οι κοινές μέλισσες του είδους apis melifera είναι οι ακούραστοι επικονιασταί και το σίγουρο είναι ότι δεν αφήνουν τίποτε στην τύχη, περνούν και ξαναπερνούν όλα τα άνθη κάθε δένδρου σχολαστικά, αυτό έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα την επιπλέον παραγωγή σε καρπούς που στα οπωροφόρα φτάνει μέχρι και 80% περισσότερη σοδειά.
Τα αρσενικά όργανα είναι οι ανθήρες οι οποίοι παράγουν την γύρη ευρίσκονται στους στήμονες των λουλουδιών και είναι πάντα δίπλα από τον θηλυκό όργανο των λουλουδιών το οποίο λέγεται ύπερος (γυναικωνίτης, ή γυναικείο), συντίθεται από το στίγμα, το στύλο και την ωοθήκη που δημιουργείται ο καρπός ο οποίος περιέχει τους σπόρους για την διαιώνιση.
Οι γυρεοσυλλέκτριες μέλισσες επισκέπτονται σε κάθε ταξίδι τους περίπου 300 λουλούδια για να συλλέξουν ένα πλήρες φορτία γύρης, σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι η μέλισσα έχει μεγάλη ανθική σταθερότητα, δηλαδή πάει στα άνθη ενός φυτού συνέχεια για συλλογή γύρης ή νέκταρος. Η ανθική σταθερότητα είναι αυτή που βοηθά τόσο στην αυτεπικονίαση(λέγεται η επικονίαση που γίνεται από μεταφορά γύρης στα άνθη του ιδίου φυτού), αλλά και στην σταυρεπικονίαση ( λέγεται η μεταφορά γύρης από ένα φυτό στα ίδια άνθη των διπλανών φυτών).
Η Ελληνική χλωρίδα είναι γενικά από τις πιο πλούσιες των Μεσογειακών χωρών, σ’ αυτό βοηθά η μεγάλη ηλιοφάνεια, το κλίμα και τα συστατικά του εδάφους και έτσι αναπτύσσεται μεγάλος αριθμός μελιτογόνων αλλά και γυρεοδοτικών φυτών. Από τα οποία το μεγαλύτερο μερίδιο κατέχουν τα αυτοφυή φυτά και μικρότερο τα καλλιεργούμενα οπωροφόρα και καλλωπιστικά στα πάρκα, πλατείες και στις εθνικές οδούς.
Σπάνια θα υπάρξει φυτό που να είναι μόνον μελιτογόνο και όχι γυρεοδοτικό αντίθετα δεν υπάρχει δένδρο ή φυτό που να βγάζει νέκταρ και να μην δίνει γύρη. Η γύρη είναι το ψωμί των μελισσών περιέχει πρωτεϊνες σε πολύ μεγάλη περιεκτικότητα που την έχουν μεγάλη ανάγκη για τον εξωσκελετό τους, για την παραγωγή βασιλικού πολτού, να ταΐσουν την βασίλισσα και τον γόνο τους. Η γύρη δεν θα πρέπει να απουσιάζει από καμία κυψέλη χειμώνα καλοκαίρι σε μικρά και μεγάλα μελίσσια μας.
Μελετώντας την γύρη διαπιστώνουμε ότι συγκριτικά με άλλα γεωργικά προϊόντα πολύ ανώτερη σε συστατικά και θα πρέπει να την χρησιμοποιούμε για ανθρώπινη χρήση, γιατί οι πολύτιμες θρεπτικές και ιαματικές ιδιότητες της την αναδεικνύουν σαν αγνή και φυσική τροφή υψηλής διατροφικής αξίας.
Το βασικότερο όλων είναι ότι η γύρη περιέχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη R, η οποία αυξάνει την αντίσταση των τριχοειδών αγγείων, προστατεύοντας έτσι τον οργανισμό από τις εγκεφαλικές αιμορραγίες, μειώνει τους υψηλούς σφυγμούς της καρδιάς και συμβάλει θετικά σε μεγάλο ποσοστό στην μακροζωία των ανθρώπων που την καταναλώνουν.
Σε ίση ποσότητα γύρης και μοσχαρίσιο κρέας, η γύρη υπερέχει 5 φορές περισσότερο σε (αμινοξέα) ισολευκίνη, λευκίνη και μεθιονίνη, 6,5 φορές πιο πολύ φαινυλαλανίνη και τρυπτοφάνη και 3 φορές περισσότερο από το τυρί. Από τα παραπάνω εξάγεται το συμπέρασμα ότι καθημερινώς μία κουταλιά γύρη μας καλύπτει τον οργανισμό μας από ωφέλιμα αμινοξέα.
Από πολλούς θεωρείται σαν προϊόν φαρμακευτικό, λόγω των πολλών συστατικών του. Ανάλογα βέβαια με το είδος του φυτού που προέρχεται χαρακτηρίζεται και η περιεκτικότητα της γύρης σε ασκορβικό οξύ, καρωτίνες, χλωρογονικά και τριτερπενικά οξέα.
Η γύρη της παπαρούνας, μηλιάς, αχλαδιάς και βυσσινιάς περιέχει β-καροτίνη, η γύρη της ιτιάς, της αχλαδιάς και του τριφυλλιού περιέχουν σε μεγάλη δόση φλαβονοϊδή που κατεβάζουν την χοληστερίνη, έχουν ανανεωτική, αντισκληρωτική, σπασμολυτική και προστατευτική επίδραση ακόμη και έναντι της ραδιενεργού ακτινοβολίας
. Επίσης είναι κατάλληλη για την αρτηριοσκλήρυνση, δρα σπασμολυτικά στους λείους μυς του πεπτικού και του κυκλοφορικού συστήματος.
Αγγειοσταθεροποιητικές και αντιφλεγμονικές ιδιότητες έχει η γύρη του κενταύριου, επίσης και της ιτιάς και της βυσσινιάς αλλά επιπλέον έχουν χλωρογόνα οξέα που με την σειρά τους επηρεάζουν τα χολικά οξέα όπως και την σωστή λειτουργία των νεφρών, ρυθμίζουν ακόμη την δραστηριότητα του θυρεοειδούς αδένα.
Η γύρη χαρακτηρίζεται για την αναβολική της δράση καθώς επίσης δρα και βιοδιεγερτικά που εκδηλώνεται στην ανάπτυξη και στον μεταβολισμό χωρίς παρενέργειες.
Η γύρη ρυθμίζει την λειτουργία του στομάχου και του πεπτικού συστήματος διότι τα ένζυμα αμυλάση και καταλάση που περιέχει η γύρη διεγείρουν την έκκριση των στομαχικών υγρών και συμβάλλουν στην ομαλοποίηση των περισταλτικών κινήσεων των εντέρων, το δε αντιβιοτικό που περιέχει η γύρη παρουσιάζουν δράση εναντίον της παθογόνου χλωρίδας του εντέρου, ένας σημαντικός παράγοντας στη θεραπεία του εντέρου.
Χάρη στις βιταμίνες, αμινοξέα κλπ, έχει τονωτική και γενικά διεγερτική δράση στον ανθρώπινο οργανισμό, επίσης ομαλοποιεί το νευρικό σύστημα. Παρά την μεγάλη σύγχρονη τεχνολογία σε μέσα και τεχνογνωσία με σοβαρές και λεπτομερέστατες αναλύσεις δεν ήρθαν ακόμη στο φως όλα τα συστατικά της σύνθεσης της γύρης.
Η έλλειψη γύρης από την κυψέλη έχει σαν αποτέλεσμα οι μέλισσες να θέλουν μεγάλους χρόνους παραμονής μέσα στην κυψέλη για ξεκούραση, μείωση του μεγέθους των μελισσών, γιατί στην απέλπιδα προσπάθεια να διατηρήσου το μελίσσι, τραβάνε πρωτεϊνες από το δικό τους σώμα και ταΐζουν τις προνύμφες στα κελιά τους πριν τα σφραγίσουν, σταματούν να εκκρίνουν βασιλικό πολτό για να ταΐσουν την βασίλισσα, μη τάισμα της βασίλισσας έχει σαν τελικό αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά η γέννα, μέχρι που κάποιες φορές σταματά τελείως για κάποιο χρονικό διάστημα. Αν η βασίλισσα δεν γεννά οι μέλισσες την αντικαθιστούν, άδικα βέβαια γιατί εμείς δεν επιθεωρήσαμε και δεν κάναμε αυτό που έπρεπε σωστά να κάνουμε, να βάλουμε υποκατάστατα γύρης για να αναπληρώσουμε και να συνεχίσει το μελίσσι μας να αναπτύσσεται ομαλά και γρήγορα.
Η συλλογή της γύρης
Η συλλογή αρχίζει από νωρίς την άνοιξη σε κάποιες περιοχές και φτάνει μέχρι και τον Ιούλιο. Από μέσα Απριλίου, ολόκληρος ο Μάιος και ο Ιούνιος μας δίνουν ποσότητες γύρης ανά κυψέλη που φτάνουν τα 200-250 γραμμάρια ημερησίως άμα βέβαια τα μελίσσια μας είναι σε πλήρη ανάπτυξη. Ο Ιούλιος επίσης μπορεί να δώσει καλή ποσότητα γύρης αν κοντά στο μελισσοκομείο υπάρχουν γυρεοδοτικά φυτά. Το μελίσσι μπορεί άνετα να μαζέψει 4 κιλά μέσο όρο γύρη τον μήνα, από αυτά τα μισά του είναι αρκετά για την ομαλή ανάπτυξη του.
Παρόλο που αφαιρούμε την γύρη από τα πόδια των μελισσών με την παγίδα, το σίγουρο είναι ότι περνά αρκετή για να δουλέψει το μελίσσι, αφού στα καλαθάκια των ποδιών τους μένουν υπολείμματα που μαζεύονται προσεκτικά μέσα στην κυψέλη από τις μέλισσες. Μπορούμε με κάποια τρικ να στρέψουμε όλες τις συλλέκτριες να ασχοληθούν με την γυρεοσυλλογή, αν αφαιρέσουμε τις κηρήθρες με την γύρη από την κάθε κυψέλη που έχουμε βάλει γυρεοπαγίδες θα αυξηθεί η τάση των συλλεκτριών για γυρεοσυλλογή προς αναπλήρωση τις απολεσθείσας και το δεύτερο είναι το τάισμα με σιρόπι, αν τροφοδοτήσουμε τα μελίσσια μας με σιρόπι τότε θα έχουμε 3πλάσια και 4πλάσια απόδοση σε γυρεοσυλλογή.
Τρόπος γυρεοσυλλογής
Τοποθετούμε την γυρεοπαγίδα στην είσοδο της κυψέλης (μερικοί τύποι παγίδων έχουν τρύπες για να τις κρεμάμε), με την τοποθέτηση της, βάζουμε ένα πετραδάκι στο πορτάκι της εισόδου για να το κρατά ανοικτό και να συνηθίσουν οι μέλισσες να περνάνε από εκεί. μετά από δυο ημέρες πάμε και αφαιρούμε το πετραδάκι από όλες τις παγίδες. Οι μέλισσες στην αρχή θα μαζευτούν μπροστά στην είσοδο πολλές μαζί και σιγά-σιγά η κάθε μία μέσα από τις τρύπες της πόρτας θα περνά στο εσωτερικό της κυψέλης για να αφήσει το φορτίο γύρης που κουβαλά. Στην προσπάθεια διέλευσης της τα μικρά μπαλάκια παρασύρονται και πέφτουν μέσα σε ένα πλαστικό συρτάρι που υπάρχει για αυτό τον σκοπό κάτω από την διάτρητα σήτα της πόρτας. Όταν γεμίσει το συρτάρι με γύρη πάμε και το αφαιρούμε κάθε δεύτερη μέρα πολλές φορές όταν το μελίσσι είναι δυνατό, πάμε ακόμη και κάθε ημέρα και μαζεύουμε σε ένα μεγάλο κουβά την γύρη από όλες τις παγίδες των μελισσιών μας.
Τοποθετούμε τις γυρεοπαγίδες στα μελίσσια που έχουμε εναλλάξ,(π.χ. 10 κυψέλες) πρώτα στα μονά 1,3,5,7, 9 και μετά 2-3 ημέρες στα ζυγά 2,4,6,8, 10 κλπ.
Οι περιοχές που υπάρχουν λαδανιές(κουνούκλες) μέσα Απριλίου, δίνουν άφθονη γύρη πολύ καλής ποιότητας και σε καλό χρωματισμό, μέχρι τέλος Ιουνίου με την άνθιση της καστανιάς και της φλαμουριάς. Η γύρη της καστανιάς δεν έχει ευχάριστη μυρουδιά αλλά οι μέλισσες την κουβαλούν με μεγάλη ένταση γιατί αναπτύσσουν τον γόνο τους πολύ. Είναι πράγματι πολύ θρεπτική για ανθρώπινη κατανάλωση. Πολλοί καταναλωτές προτιμούν αυτή την γύρη και την ζητούν επίμονα.
Τιπς
Δεν χρειάζεται να ανοίγουμε τις πόρτες των γυρεοπαγίδων κάθε δεύτερη ημέρα για να βγαίνουν οι κηφήνες έξω, γιατί σε κάθε παγίδα υπάρχουν δυο τρύπες, στην δεξιά πλευρά αλλά και στην αριστερή για τον σκοπό αυτό.
Οι νέες γυρεοπαγίδες έχουν σκέπαστρο και δεν βρέχεται η γύρη από τις συχνές απότομες ανοιξιάτικες βροχές.
Δεν παγιδεύουν τους κηφήνες μέσα στην κυψέλη.
Δεν χρειάζεται να τις αφαιρούμε τελείως από τα μελίσσια στο μέσον της διάρκειας της συλλογής τους γιατί μπαίνει αρκετή γύρη μέσα στις κυψέλες
Η επεξεργασία της γύρης
Αμέσως μετά την συλλογή από τα συρτάρια των γυρεοπαγίδων, η γύρη καθαρίζεται από τα μικρά κομματάκια κεριού, φτερά, πιθανόν κάποια πόδια μελισσών κλπ με την μέθοδο της φακής, την απλώνουμε σε τραπέζι και παίρνοντας μικρές ποσότητες μπροστά μας ελέγχουμε και με μια λαβίδα βγάζουμε τα ανεπιθύμητα τμήματα. Συνεχίζουμε πάλι με άλλη μια μικρή ποσότητα και ούτω καθ’ εξής μέχρι να την περάσουμε προσεκτικά όλη και να την καθαρίσουμε σχολαστικά.
Η υγρασία στην φρέσκια γύρη μπορεί να φτάσει το 20-25% και είναι ευάλωτη σε κάθε τύπο ζυμομύκητα, αλλοίωση και μούχλα. Σίγουρα αν δεν την στεγνώσουμε η γύρη θα αχρηστευτεί. Η επιθυμητή υγρασία στην γύρη είναι 8-10%.
Κάθε ημέρα μετά την συλλογή και τον καθαρισμό της, απλώνουμε την γύρη πάνω σε κομμάτια απορροφητικού χαρτιού ή τεμάχια κάποιων διαστάσεων από λευκό στυπόχαρτο (βιβλιοπωλεία), μην βάζετε την γύρη πάνω σε οποιαδήποτε επιφάνεια αν δεν είναι καθαρή γιατί πέρα του ότι εύκολα λερώνει, χάνοντας την λάμψη της γίνεται γκρίζα, αλλά και απορροφά την μελάνι των γραμμάτων αν την απλώσουμε σε εφημερίδα, Η θερμοκρασία του χώρου επεξεργασίας της να είναι μέχρι 25 βαθμούς. Αφού την απλώσουμε πάνω στα απορροφητικά χαρτιά με μια ξύλινη ή πλαστική κουτάλα την αναδεύουμε κάθε 3 με 4 ώρες ώστε να στεγνώνει ομοιόμορφα σε χώρο καλά αεριζόμενο, σε 3-4 ημέρες η υγρασία της γύρης πέφτει στα επιθυμητά επίπεδα. Μετά από κάθε ανάδευση να την σκεπάζουμε με χαρτί αν ο χώρος είναι πολυσύχναστος και υπάρχει σκόνη. Απαγορεύεται να απλώσουμε για στέγνωμα την γύρη στον ήλιο, σαν τον ΄΄τραχανά΄΄ διότι η ακτίνες του καταστρέφουν μαζί με τα ενεργά μικρόβια και πολλές βιταμίνες και άλλα ωφέλημα συστατικά της. Μετά την αποξήρανση της καλό είναι να την καθαρίσουμε πάλι γιατί πιθανόν να μας ξέφυγε και κάτι.
Η γύρη αλέθεται και μπαίνει σε διάφορα ιατρικά, διαιτητικά και βιομηχανικά προϊόντα υψηλής διατροφής για άρρωστους, αθλητές και πρωταθλητές αλλά όχι στην Ελλάδα, στο εξωτερικό. Στην πατρίδα μας πουλιέται και αγοράζεται στην απλή φυσική της μορφή και όποιος θέλει την αλέθει μόνος του. Πάντως συνιστώ σε όλους τους καταναλωτές καθώς και τους νέους συναδέλφους μελισσοκόμους ποτέ να μην αγοράσουν γύρη σε σκόνη γιατί νοθεύεται πάρα πολύ εύκολα με άλευρα πολλών δημητριακών κλπ.
Η αποθήκευση της γύρης
Η αποθήκευση θα πρέπει να μας απασχολεί όλους όσους κάνουμε γυρεοσυλλογή γιατί είναι κρίμα κόπος τόσων ημερών ή μηνών να μας μουχλιάσει ή να μας ξινίσει, από λάθος ή έλλειψη γνώσης. Η σωστή αποθήκευση διατηρεί τη γύρη φρέσκια για ανθρώπινη κατανάλωση διότι τα συστατικά της παραμένουν φυσικά και αναλλοίωτα. Επίσης να γνωρίζουμε ότι και με καλή συσκευασία και σωστή αποθήκευση η γύρη χάνει μετά τον πρώτο χρόνο αποθήκευσης της το μισό των θεραπευτικών της ιδιοτήτων και μετά από διάστημα 2 ετών δεν έχει καμία ουσία ωφέλιμη για τον ανθρώπινο οργανισμό ούτε και για τα μελίσσια τόσο μεγάλη θρεπτική πρωτεϊνική αξία. Μετά από την αποξήρανση την συσκευάζουμε σε σκουρόχρωμα βάζα(το φως καταστρέφει τα συστατικά της), πλαστικά δοχεία μεγάλα ή μικρά ανάλογα την ποσότητα που έχουμε και διατηρούμε την γύρη σε θερμοκρασία από 0 έως +4 βαθμούς Κελσίου. Μπορούμε να αποθηκεύσουμε την γύρη σε καταψύκτες κατά την διάρκεια συλλογής της και επεξεργασίας της αλλά και μετά την συσκευασία της. Την μεγάλη βιολογική δράση την παρέχει η γύρη όταν είναι φρέσκια.
Οι εχθροί της γύρης
Οι κατ’ εξοχήν κύριοι φυσικοί εχθροί της γύρης είναι αυτοί που τρέφονται από την γύρη. Ο κηρόσκορος τρέφεται με υπολείμματα γύρης, μελιού κλπ, Τα διάφορα κολεόπτερα που μπαίνουν στις κυψέλες, όπως και κάποια ακάρεα. Οι ζυμομύκητες, οι μούχλες, και πολλά βακτήρια προκαλούν μεταβολές και αλλοιώσεις στην γύρη κατά το πρώτο στάδιο συλλογής της αν παραβλέψουμε την ταχεία και σωστή αποξήρανσή της.
Η χημική ανάλυση της γύρης
Πρωτεϊνες: που φθάνουν στο 40%,
Aμινοξέα:βαλίνη, τρυπτοφάνη, λυσίνη, μεθιονίνη, λευκίνη, ισολευκίνη, θρενίνη, ιστιδίνη, αργινίνη, γλουταμενικό οξύ, ασπαραγινικό οξύ κ.α.
Βιταμίνες: Β1, Β2, Β5, Β6, C, Ε, A, P ή R Παντοθενικό οξύ, βιοτίνη, φολικό οξύ, κλπ
Ένζυμα: Αμυλάση, ιμβερτάση, καταλάση, φωσφατάση κλπ.
Μέταλλα και ιχνοστοιχεία: κάλιο, βάριο, χλώριο, σίδηρο, χαλκό, φώσφορο, βανάδιο, βολφράμιο, ιρίδιο, κάδμιο κλπ.
Βιολογικά δραστικά συστατικά Φλαβονοειδή, νουκλεϊνικά, και ριβονουκλεϊνικά οξέα, λευκοαντοκυάνες, χλωρογόνες, τριτερπενικό οξύ, αντιβιοτικές ουσίες κλπ.
Ζάχαρα: οι υδατάνθρακες νέκταρος σε ποσοστό (30-40%)
Το βασικότερο είναι ότι οι ουσίες αυτές ευρίσκονται σε μια ιδανική αναλογία σε κάθε γυρεόκοκκο.
Σπάνια μέλισσα μπήκε σε κυψέλη έχοντας στο σώμα της κόκκους γύρης, όταν την συλλέγει με τις τρίχες του σώματός της κάθεται σε κάποιο κλαδί ή φύλλο και με τα χτένια από τα πόδια της που διαθέτει για τον σκοπό αυτό καθαρίζει με μεγάλη σχολαστικότητα όλη την γύρη, στερεώνοντας την στα καλαθάκια των πίσω ποδιών της χρησιμοποιώντας προσκολλητικές ουσίες που βρίσκονται στο σάλιο της καλύπτοντας κάθε γυρεόκοκκο με μεγάλη τέχνη. Ο χρόνος που χρειάζεται η μέλισσα για ένα ταξίδι συλλογής πλήρους φορτίου κυμαίνεται από την εποχή, τον καιρό, και την απόσταση της ανθοφορίας από την κυψέλη, συνήθως είναι γύρω στην μισή ώρα, έχουν αναφερθεί και μικρότεροι χρόνοι αλλά και πολύ μεγαλύτεροι των δυο ωρών.
Το πάχος των γυρεόκοκκων κυμαίνεται από 2.5 έως 250μ(μικρά), το χρώμα τους ποικίλει, από το μαύρο της παπαρούνας, ροζ–κόκκινο του πολύκομπου, ανοικτό κίτρινο της ντάλιας, του ταραξάκο, της ακονιζιάς, της κολοκυθιάς κλπ, κρεμ το αρμυρίκι και της κουμαριάς, αλλά και λευκό του βαμβακιού της μπάμιας κλπ, η γεύση της είναι κατά το πλείστον πικρή αλλά υπάρχουν και φυτά, πόα συνήθως, που δίνουν γλυκιά γύρη.
Η εργασία για την οποία παράγεται η γύρη είναι η γονιμοποίησης των λουλουδιών για την παραγωγή σπόρων οι οποίοι στην συνέχεια διαιωνίζουν το κάθε είδος φυτού. Προς αυτή την κατεύθυνση βοηθούν και τα ίδια τα φυτά αλλά και τα έντομα όπως οι μέλισσες ήμερες και άγριες, οι χρυσόμυγες, οι βομβίνοι και εκατοντάδες άλλα είδη εντόμων της Ελληνικής φύσης.
Τα ανεμόφυλλα φυτά βασίζουν την γονιμοποίηση τους περισσότερο στην τύχη και για αυτό τον σκοπό παράγουν περισσότερη ποσότητα γύρης(κωνοφόρα) αλλά και μικρότερου μεγέθους κόκκους για να ταξιδεύουν χιλιόμετρα μακριά. Τα εντομόφυλλα μελισσοκομικού ενδιαφέροντος φυτά αντίθετα βασίζουν την γονιμοποίηση τους στον παράγοντα έντομο, άγριες μέλισσες, βομβίνοι και οι κοινές μέλισσες του είδους apis melifera είναι οι ακούραστοι επικονιασταί και το σίγουρο είναι ότι δεν αφήνουν τίποτε στην τύχη, περνούν και ξαναπερνούν όλα τα άνθη κάθε δένδρου σχολαστικά, αυτό έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα την επιπλέον παραγωγή σε καρπούς που στα οπωροφόρα φτάνει μέχρι και 80% περισσότερη σοδειά.
Τα αρσενικά όργανα είναι οι ανθήρες οι οποίοι παράγουν την γύρη ευρίσκονται στους στήμονες των λουλουδιών και είναι πάντα δίπλα από τον θηλυκό όργανο των λουλουδιών το οποίο λέγεται ύπερος (γυναικωνίτης, ή γυναικείο), συντίθεται από το στίγμα, το στύλο και την ωοθήκη που δημιουργείται ο καρπός ο οποίος περιέχει τους σπόρους για την διαιώνιση.
Οι γυρεοσυλλέκτριες μέλισσες επισκέπτονται σε κάθε ταξίδι τους περίπου 300 λουλούδια για να συλλέξουν ένα πλήρες φορτία γύρης, σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι η μέλισσα έχει μεγάλη ανθική σταθερότητα, δηλαδή πάει στα άνθη ενός φυτού συνέχεια για συλλογή γύρης ή νέκταρος. Η ανθική σταθερότητα είναι αυτή που βοηθά τόσο στην αυτεπικονίαση(λέγεται η επικονίαση που γίνεται από μεταφορά γύρης στα άνθη του ιδίου φυτού), αλλά και στην σταυρεπικονίαση ( λέγεται η μεταφορά γύρης από ένα φυτό στα ίδια άνθη των διπλανών φυτών).
Η Ελληνική χλωρίδα είναι γενικά από τις πιο πλούσιες των Μεσογειακών χωρών, σ’ αυτό βοηθά η μεγάλη ηλιοφάνεια, το κλίμα και τα συστατικά του εδάφους και έτσι αναπτύσσεται μεγάλος αριθμός μελιτογόνων αλλά και γυρεοδοτικών φυτών. Από τα οποία το μεγαλύτερο μερίδιο κατέχουν τα αυτοφυή φυτά και μικρότερο τα καλλιεργούμενα οπωροφόρα και καλλωπιστικά στα πάρκα, πλατείες και στις εθνικές οδούς.
Σπάνια θα υπάρξει φυτό που να είναι μόνον μελιτογόνο και όχι γυρεοδοτικό αντίθετα δεν υπάρχει δένδρο ή φυτό που να βγάζει νέκταρ και να μην δίνει γύρη. Η γύρη είναι το ψωμί των μελισσών περιέχει πρωτεϊνες σε πολύ μεγάλη περιεκτικότητα που την έχουν μεγάλη ανάγκη για τον εξωσκελετό τους, για την παραγωγή βασιλικού πολτού, να ταΐσουν την βασίλισσα και τον γόνο τους. Η γύρη δεν θα πρέπει να απουσιάζει από καμία κυψέλη χειμώνα καλοκαίρι σε μικρά και μεγάλα μελίσσια μας.
Μελετώντας την γύρη διαπιστώνουμε ότι συγκριτικά με άλλα γεωργικά προϊόντα πολύ ανώτερη σε συστατικά και θα πρέπει να την χρησιμοποιούμε για ανθρώπινη χρήση, γιατί οι πολύτιμες θρεπτικές και ιαματικές ιδιότητες της την αναδεικνύουν σαν αγνή και φυσική τροφή υψηλής διατροφικής αξίας.
Το βασικότερο όλων είναι ότι η γύρη περιέχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη R, η οποία αυξάνει την αντίσταση των τριχοειδών αγγείων, προστατεύοντας έτσι τον οργανισμό από τις εγκεφαλικές αιμορραγίες, μειώνει τους υψηλούς σφυγμούς της καρδιάς και συμβάλει θετικά σε μεγάλο ποσοστό στην μακροζωία των ανθρώπων που την καταναλώνουν.
Σε ίση ποσότητα γύρης και μοσχαρίσιο κρέας, η γύρη υπερέχει 5 φορές περισσότερο σε (αμινοξέα) ισολευκίνη, λευκίνη και μεθιονίνη, 6,5 φορές πιο πολύ φαινυλαλανίνη και τρυπτοφάνη και 3 φορές περισσότερο από το τυρί. Από τα παραπάνω εξάγεται το συμπέρασμα ότι καθημερινώς μία κουταλιά γύρη μας καλύπτει τον οργανισμό μας από ωφέλιμα αμινοξέα.
Από πολλούς θεωρείται σαν προϊόν φαρμακευτικό, λόγω των πολλών συστατικών του. Ανάλογα βέβαια με το είδος του φυτού που προέρχεται χαρακτηρίζεται και η περιεκτικότητα της γύρης σε ασκορβικό οξύ, καρωτίνες, χλωρογονικά και τριτερπενικά οξέα.
Η γύρη της παπαρούνας, μηλιάς, αχλαδιάς και βυσσινιάς περιέχει β-καροτίνη, η γύρη της ιτιάς, της αχλαδιάς και του τριφυλλιού περιέχουν σε μεγάλη δόση φλαβονοϊδή που κατεβάζουν την χοληστερίνη, έχουν ανανεωτική, αντισκληρωτική, σπασμολυτική και προστατευτική επίδραση ακόμη και έναντι της ραδιενεργού ακτινοβολίας
. Επίσης είναι κατάλληλη για την αρτηριοσκλήρυνση, δρα σπασμολυτικά στους λείους μυς του πεπτικού και του κυκλοφορικού συστήματος.
Αγγειοσταθεροποιητικές και αντιφλεγμονικές ιδιότητες έχει η γύρη του κενταύριου, επίσης και της ιτιάς και της βυσσινιάς αλλά επιπλέον έχουν χλωρογόνα οξέα που με την σειρά τους επηρεάζουν τα χολικά οξέα όπως και την σωστή λειτουργία των νεφρών, ρυθμίζουν ακόμη την δραστηριότητα του θυρεοειδούς αδένα.
Η γύρη χαρακτηρίζεται για την αναβολική της δράση καθώς επίσης δρα και βιοδιεγερτικά που εκδηλώνεται στην ανάπτυξη και στον μεταβολισμό χωρίς παρενέργειες.
Η γύρη ρυθμίζει την λειτουργία του στομάχου και του πεπτικού συστήματος διότι τα ένζυμα αμυλάση και καταλάση που περιέχει η γύρη διεγείρουν την έκκριση των στομαχικών υγρών και συμβάλλουν στην ομαλοποίηση των περισταλτικών κινήσεων των εντέρων, το δε αντιβιοτικό που περιέχει η γύρη παρουσιάζουν δράση εναντίον της παθογόνου χλωρίδας του εντέρου, ένας σημαντικός παράγοντας στη θεραπεία του εντέρου.
Χάρη στις βιταμίνες, αμινοξέα κλπ, έχει τονωτική και γενικά διεγερτική δράση στον ανθρώπινο οργανισμό, επίσης ομαλοποιεί το νευρικό σύστημα. Παρά την μεγάλη σύγχρονη τεχνολογία σε μέσα και τεχνογνωσία με σοβαρές και λεπτομερέστατες αναλύσεις δεν ήρθαν ακόμη στο φως όλα τα συστατικά της σύνθεσης της γύρης.
Η έλλειψη γύρης από την κυψέλη έχει σαν αποτέλεσμα οι μέλισσες να θέλουν μεγάλους χρόνους παραμονής μέσα στην κυψέλη για ξεκούραση, μείωση του μεγέθους των μελισσών, γιατί στην απέλπιδα προσπάθεια να διατηρήσου το μελίσσι, τραβάνε πρωτεϊνες από το δικό τους σώμα και ταΐζουν τις προνύμφες στα κελιά τους πριν τα σφραγίσουν, σταματούν να εκκρίνουν βασιλικό πολτό για να ταΐσουν την βασίλισσα, μη τάισμα της βασίλισσας έχει σαν τελικό αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά η γέννα, μέχρι που κάποιες φορές σταματά τελείως για κάποιο χρονικό διάστημα. Αν η βασίλισσα δεν γεννά οι μέλισσες την αντικαθιστούν, άδικα βέβαια γιατί εμείς δεν επιθεωρήσαμε και δεν κάναμε αυτό που έπρεπε σωστά να κάνουμε, να βάλουμε υποκατάστατα γύρης για να αναπληρώσουμε και να συνεχίσει το μελίσσι μας να αναπτύσσεται ομαλά και γρήγορα.
Η συλλογή της γύρης
Η συλλογή αρχίζει από νωρίς την άνοιξη σε κάποιες περιοχές και φτάνει μέχρι και τον Ιούλιο. Από μέσα Απριλίου, ολόκληρος ο Μάιος και ο Ιούνιος μας δίνουν ποσότητες γύρης ανά κυψέλη που φτάνουν τα 200-250 γραμμάρια ημερησίως άμα βέβαια τα μελίσσια μας είναι σε πλήρη ανάπτυξη. Ο Ιούλιος επίσης μπορεί να δώσει καλή ποσότητα γύρης αν κοντά στο μελισσοκομείο υπάρχουν γυρεοδοτικά φυτά. Το μελίσσι μπορεί άνετα να μαζέψει 4 κιλά μέσο όρο γύρη τον μήνα, από αυτά τα μισά του είναι αρκετά για την ομαλή ανάπτυξη του.
Παρόλο που αφαιρούμε την γύρη από τα πόδια των μελισσών με την παγίδα, το σίγουρο είναι ότι περνά αρκετή για να δουλέψει το μελίσσι, αφού στα καλαθάκια των ποδιών τους μένουν υπολείμματα που μαζεύονται προσεκτικά μέσα στην κυψέλη από τις μέλισσες. Μπορούμε με κάποια τρικ να στρέψουμε όλες τις συλλέκτριες να ασχοληθούν με την γυρεοσυλλογή, αν αφαιρέσουμε τις κηρήθρες με την γύρη από την κάθε κυψέλη που έχουμε βάλει γυρεοπαγίδες θα αυξηθεί η τάση των συλλεκτριών για γυρεοσυλλογή προς αναπλήρωση τις απολεσθείσας και το δεύτερο είναι το τάισμα με σιρόπι, αν τροφοδοτήσουμε τα μελίσσια μας με σιρόπι τότε θα έχουμε 3πλάσια και 4πλάσια απόδοση σε γυρεοσυλλογή.
Τρόπος γυρεοσυλλογής
Τοποθετούμε την γυρεοπαγίδα στην είσοδο της κυψέλης (μερικοί τύποι παγίδων έχουν τρύπες για να τις κρεμάμε), με την τοποθέτηση της, βάζουμε ένα πετραδάκι στο πορτάκι της εισόδου για να το κρατά ανοικτό και να συνηθίσουν οι μέλισσες να περνάνε από εκεί. μετά από δυο ημέρες πάμε και αφαιρούμε το πετραδάκι από όλες τις παγίδες. Οι μέλισσες στην αρχή θα μαζευτούν μπροστά στην είσοδο πολλές μαζί και σιγά-σιγά η κάθε μία μέσα από τις τρύπες της πόρτας θα περνά στο εσωτερικό της κυψέλης για να αφήσει το φορτίο γύρης που κουβαλά. Στην προσπάθεια διέλευσης της τα μικρά μπαλάκια παρασύρονται και πέφτουν μέσα σε ένα πλαστικό συρτάρι που υπάρχει για αυτό τον σκοπό κάτω από την διάτρητα σήτα της πόρτας. Όταν γεμίσει το συρτάρι με γύρη πάμε και το αφαιρούμε κάθε δεύτερη μέρα πολλές φορές όταν το μελίσσι είναι δυνατό, πάμε ακόμη και κάθε ημέρα και μαζεύουμε σε ένα μεγάλο κουβά την γύρη από όλες τις παγίδες των μελισσιών μας.
Τοποθετούμε τις γυρεοπαγίδες στα μελίσσια που έχουμε εναλλάξ,(π.χ. 10 κυψέλες) πρώτα στα μονά 1,3,5,7, 9 και μετά 2-3 ημέρες στα ζυγά 2,4,6,8, 10 κλπ.
Οι περιοχές που υπάρχουν λαδανιές(κουνούκλες) μέσα Απριλίου, δίνουν άφθονη γύρη πολύ καλής ποιότητας και σε καλό χρωματισμό, μέχρι τέλος Ιουνίου με την άνθιση της καστανιάς και της φλαμουριάς. Η γύρη της καστανιάς δεν έχει ευχάριστη μυρουδιά αλλά οι μέλισσες την κουβαλούν με μεγάλη ένταση γιατί αναπτύσσουν τον γόνο τους πολύ. Είναι πράγματι πολύ θρεπτική για ανθρώπινη κατανάλωση. Πολλοί καταναλωτές προτιμούν αυτή την γύρη και την ζητούν επίμονα.
Τιπς
Δεν χρειάζεται να ανοίγουμε τις πόρτες των γυρεοπαγίδων κάθε δεύτερη ημέρα για να βγαίνουν οι κηφήνες έξω, γιατί σε κάθε παγίδα υπάρχουν δυο τρύπες, στην δεξιά πλευρά αλλά και στην αριστερή για τον σκοπό αυτό.
Οι νέες γυρεοπαγίδες έχουν σκέπαστρο και δεν βρέχεται η γύρη από τις συχνές απότομες ανοιξιάτικες βροχές.
Δεν παγιδεύουν τους κηφήνες μέσα στην κυψέλη.
Δεν χρειάζεται να τις αφαιρούμε τελείως από τα μελίσσια στο μέσον της διάρκειας της συλλογής τους γιατί μπαίνει αρκετή γύρη μέσα στις κυψέλες
Η επεξεργασία της γύρης
Αμέσως μετά την συλλογή από τα συρτάρια των γυρεοπαγίδων, η γύρη καθαρίζεται από τα μικρά κομματάκια κεριού, φτερά, πιθανόν κάποια πόδια μελισσών κλπ με την μέθοδο της φακής, την απλώνουμε σε τραπέζι και παίρνοντας μικρές ποσότητες μπροστά μας ελέγχουμε και με μια λαβίδα βγάζουμε τα ανεπιθύμητα τμήματα. Συνεχίζουμε πάλι με άλλη μια μικρή ποσότητα και ούτω καθ’ εξής μέχρι να την περάσουμε προσεκτικά όλη και να την καθαρίσουμε σχολαστικά.
Η υγρασία στην φρέσκια γύρη μπορεί να φτάσει το 20-25% και είναι ευάλωτη σε κάθε τύπο ζυμομύκητα, αλλοίωση και μούχλα. Σίγουρα αν δεν την στεγνώσουμε η γύρη θα αχρηστευτεί. Η επιθυμητή υγρασία στην γύρη είναι 8-10%.
Κάθε ημέρα μετά την συλλογή και τον καθαρισμό της, απλώνουμε την γύρη πάνω σε κομμάτια απορροφητικού χαρτιού ή τεμάχια κάποιων διαστάσεων από λευκό στυπόχαρτο (βιβλιοπωλεία), μην βάζετε την γύρη πάνω σε οποιαδήποτε επιφάνεια αν δεν είναι καθαρή γιατί πέρα του ότι εύκολα λερώνει, χάνοντας την λάμψη της γίνεται γκρίζα, αλλά και απορροφά την μελάνι των γραμμάτων αν την απλώσουμε σε εφημερίδα, Η θερμοκρασία του χώρου επεξεργασίας της να είναι μέχρι 25 βαθμούς. Αφού την απλώσουμε πάνω στα απορροφητικά χαρτιά με μια ξύλινη ή πλαστική κουτάλα την αναδεύουμε κάθε 3 με 4 ώρες ώστε να στεγνώνει ομοιόμορφα σε χώρο καλά αεριζόμενο, σε 3-4 ημέρες η υγρασία της γύρης πέφτει στα επιθυμητά επίπεδα. Μετά από κάθε ανάδευση να την σκεπάζουμε με χαρτί αν ο χώρος είναι πολυσύχναστος και υπάρχει σκόνη. Απαγορεύεται να απλώσουμε για στέγνωμα την γύρη στον ήλιο, σαν τον ΄΄τραχανά΄΄ διότι η ακτίνες του καταστρέφουν μαζί με τα ενεργά μικρόβια και πολλές βιταμίνες και άλλα ωφέλημα συστατικά της. Μετά την αποξήρανση της καλό είναι να την καθαρίσουμε πάλι γιατί πιθανόν να μας ξέφυγε και κάτι.
Η γύρη αλέθεται και μπαίνει σε διάφορα ιατρικά, διαιτητικά και βιομηχανικά προϊόντα υψηλής διατροφής για άρρωστους, αθλητές και πρωταθλητές αλλά όχι στην Ελλάδα, στο εξωτερικό. Στην πατρίδα μας πουλιέται και αγοράζεται στην απλή φυσική της μορφή και όποιος θέλει την αλέθει μόνος του. Πάντως συνιστώ σε όλους τους καταναλωτές καθώς και τους νέους συναδέλφους μελισσοκόμους ποτέ να μην αγοράσουν γύρη σε σκόνη γιατί νοθεύεται πάρα πολύ εύκολα με άλευρα πολλών δημητριακών κλπ.
Η αποθήκευση της γύρης
Η αποθήκευση θα πρέπει να μας απασχολεί όλους όσους κάνουμε γυρεοσυλλογή γιατί είναι κρίμα κόπος τόσων ημερών ή μηνών να μας μουχλιάσει ή να μας ξινίσει, από λάθος ή έλλειψη γνώσης. Η σωστή αποθήκευση διατηρεί τη γύρη φρέσκια για ανθρώπινη κατανάλωση διότι τα συστατικά της παραμένουν φυσικά και αναλλοίωτα. Επίσης να γνωρίζουμε ότι και με καλή συσκευασία και σωστή αποθήκευση η γύρη χάνει μετά τον πρώτο χρόνο αποθήκευσης της το μισό των θεραπευτικών της ιδιοτήτων και μετά από διάστημα 2 ετών δεν έχει καμία ουσία ωφέλιμη για τον ανθρώπινο οργανισμό ούτε και για τα μελίσσια τόσο μεγάλη θρεπτική πρωτεϊνική αξία. Μετά από την αποξήρανση την συσκευάζουμε σε σκουρόχρωμα βάζα(το φως καταστρέφει τα συστατικά της), πλαστικά δοχεία μεγάλα ή μικρά ανάλογα την ποσότητα που έχουμε και διατηρούμε την γύρη σε θερμοκρασία από 0 έως +4 βαθμούς Κελσίου. Μπορούμε να αποθηκεύσουμε την γύρη σε καταψύκτες κατά την διάρκεια συλλογής της και επεξεργασίας της αλλά και μετά την συσκευασία της. Την μεγάλη βιολογική δράση την παρέχει η γύρη όταν είναι φρέσκια.
Οι εχθροί της γύρης
Οι κατ’ εξοχήν κύριοι φυσικοί εχθροί της γύρης είναι αυτοί που τρέφονται από την γύρη. Ο κηρόσκορος τρέφεται με υπολείμματα γύρης, μελιού κλπ, Τα διάφορα κολεόπτερα που μπαίνουν στις κυψέλες, όπως και κάποια ακάρεα. Οι ζυμομύκητες, οι μούχλες, και πολλά βακτήρια προκαλούν μεταβολές και αλλοιώσεις στην γύρη κατά το πρώτο στάδιο συλλογής της αν παραβλέψουμε την ταχεία και σωστή αποξήρανσή της.
Η χημική ανάλυση της γύρης
Πρωτεϊνες: που φθάνουν στο 40%,
Aμινοξέα:βαλίνη, τρυπτοφάνη, λυσίνη, μεθιονίνη, λευκίνη, ισολευκίνη, θρενίνη, ιστιδίνη, αργινίνη, γλουταμενικό οξύ, ασπαραγινικό οξύ κ.α.
Βιταμίνες: Β1, Β2, Β5, Β6, C, Ε, A, P ή R Παντοθενικό οξύ, βιοτίνη, φολικό οξύ, κλπ
Ένζυμα: Αμυλάση, ιμβερτάση, καταλάση, φωσφατάση κλπ.
Μέταλλα και ιχνοστοιχεία: κάλιο, βάριο, χλώριο, σίδηρο, χαλκό, φώσφορο, βανάδιο, βολφράμιο, ιρίδιο, κάδμιο κλπ.
Βιολογικά δραστικά συστατικά Φλαβονοειδή, νουκλεϊνικά, και ριβονουκλεϊνικά οξέα, λευκοαντοκυάνες, χλωρογόνες, τριτερπενικό οξύ, αντιβιοτικές ουσίες κλπ.
Ζάχαρα: οι υδατάνθρακες νέκταρος σε ποσοστό (30-40%)
Το βασικότερο είναι ότι οι ουσίες αυτές ευρίσκονται σε μια ιδανική αναλογία σε κάθε γυρεόκοκκο.
Γύρη κατά του προστάτη των ανδρών
Πολλοί αθλητές σε όλο τον κόσμο αποδίδουν τις επιτυχίες τους σε μεγάλο ποσοστό στην συχνή λήψη γύρης ως αποτελεσματικό διατροφικό συμπλήρωμα προς απόκτησης ενέργειας και δύναμης. Ο παγκόσμιος πρωταθλητής βαρέων βαρών της πυγμαχίας Κάσιους Κλέϊ ή Μωχάμεντ Άλι αποδίδει τις επιτυχίες του σε μεγάλο ποσοστό στην κατανάλωση και στην χρήση της γύρης των μελισσών κατά την διάρκεια της προετοιμασίας του πριν από τους αγώνες.
Η γύρη περιέχει μια γονοδοτρόπο ορμόνη παρόμοια με την βλεννογόνο ορμόνη τη γονοδοτροπίνη, η οποία λειτουργεί σαν τονωτικό γενετικών αδένων των φύλλων του ανθρώπου. Βοηθά και καταπολεμά την στειρότητα και την ανικανότητα, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με μέλι και βασιλικό πολτό.
Κλινική έρευνα έδειξε ότι η λήψη γύρης μειώνει τα επίπονα συμπτώματα που συνδέονται με την ασθένεια του προστάτη των ανδρών. Η ελεγχόμενη κατανάλωση γύρης μεταξύ των ατόμων με προβλήματα του προστάτη τους, τους οδηγεί σε σημαντικές βελτιώσεις και ανακούφιση των συμπτωμάτων τους. Συγκεκριμένα λιγότερες νυκτερινές διουρήσεις, βελτίωση στην εκκένωση της ουροδόχου κύστης, και μειωμένη ταλαιπωρία από τους πόνους του προστάτη. Η λήψη της γύρης έχει σαν αποτέλεσμα να χαλαρώνει τον λείο μυ του προστάτη, καθιστώντας ευκολότερο το άδειασμα της κύστης. Μπορεί επίσης να ενεργήσει ως αντιφλεγμονώδης και να μειώσει την διόγκωση του προστάτη, με συνέπεια μια καλύτερη ροή ούρων και μία μειωμένη ταλαιπωρία. Το 80% εκείνων των ανθρώπων που έχουν αυτό το πρόβλημα και χρησιμοποιούν γύρη έχουν βρει ανακούφιση και δεν ταλαιπωρούνται ούτε έχουν δυσκολία αλλά και ούτε την νύκτα σηκώνονται πλέον συχνά.
Οι έρευνες πάνω στο αντικείμενο αυτό συνεχίζονται και είναι σίγουροι οι επιστήμονες και οι ερευνητές ότι σύντομα η γύρη θα λύσει το πρόβλημα. Μια Σουηδική μελέτη επίσης έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η γύρη μπορεί σημαντικά να μειώσει την διόγκωση του αδένα του προστάτη και αυτό το πέτυχε με το παρακάτω πείραμα. Στις 09-Ιουνίου 2000 πραγματοποιήθηκε ένα πείραμα σε 93 άτομα που ασθενούσαν από προστάτη. Στα 43 τυχαία άτομα δόθηκε ένα ψευδοφάρμακο και στα υπόλοιπα 50 δόθηκε γύρη. Τα άτομα που πήραν γύρη βρήκανε ανακούφιση και αντιμετωπίσθηκε επιτυχώς το πρόβλημα τους, ενώ από τα άλλα άτομα δεν είδε κανείς τους βελτίωση. Πολλοί εμπειρογνώμονες θεωρούν ότι οι φυσικές ορμόνες που εμπεριέχονται στη γύρη, μαζί με ένα ευρύ φάσμα των θρεπτικών ουσιών όπως το μαγνήσιο, τα λιπαρά οξέα και ο ψευδάργυρος, βοηθούν και ενισχύουν το ανδρικό αναπαραγωγικό και ουροποιητικό σύστημα.
Λαμβάνεται ως εξής:
Μια κουταλιά φρέσκιας γύρης μετά το φαγητό(τα άτομα που παίρνουν για πρώτη φορά γύρη αν νοιώσουν ενοχλήσεις σταματούν αμέσως την λήψη).Διάρκεια λήψης, μια εβδομάδα.
Μια κουταλιά φρέσκια γύρης κατά την διάρκεια του φαγητού τους. Διάρκεια λήψης, μια εβδομάδα.
Κατόπιν μεταθέτουμε την λήψη της γύρης για την ίδια ποσότητα πριν από το φαγητό. Διάρκεια λήψης,για πάντα, αν θέλουμε. Γενικά θεωρείται ότι τα άτομα μετά την ηλικία των 30-35 ετών θα μπορούσαν να ωφεληθούν από αυτήν την δυνατότητα για να βοηθήσουν και να αποτρέψουν την αρχή δημιουργίας προστάτη, καταναλώνοντας γύρη.
Η γύρη περιέχει μια γονοδοτρόπο ορμόνη παρόμοια με την βλεννογόνο ορμόνη τη γονοδοτροπίνη, η οποία λειτουργεί σαν τονωτικό γενετικών αδένων των φύλλων του ανθρώπου. Βοηθά και καταπολεμά την στειρότητα και την ανικανότητα, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με μέλι και βασιλικό πολτό.
Κλινική έρευνα έδειξε ότι η λήψη γύρης μειώνει τα επίπονα συμπτώματα που συνδέονται με την ασθένεια του προστάτη των ανδρών. Η ελεγχόμενη κατανάλωση γύρης μεταξύ των ατόμων με προβλήματα του προστάτη τους, τους οδηγεί σε σημαντικές βελτιώσεις και ανακούφιση των συμπτωμάτων τους. Συγκεκριμένα λιγότερες νυκτερινές διουρήσεις, βελτίωση στην εκκένωση της ουροδόχου κύστης, και μειωμένη ταλαιπωρία από τους πόνους του προστάτη. Η λήψη της γύρης έχει σαν αποτέλεσμα να χαλαρώνει τον λείο μυ του προστάτη, καθιστώντας ευκολότερο το άδειασμα της κύστης. Μπορεί επίσης να ενεργήσει ως αντιφλεγμονώδης και να μειώσει την διόγκωση του προστάτη, με συνέπεια μια καλύτερη ροή ούρων και μία μειωμένη ταλαιπωρία. Το 80% εκείνων των ανθρώπων που έχουν αυτό το πρόβλημα και χρησιμοποιούν γύρη έχουν βρει ανακούφιση και δεν ταλαιπωρούνται ούτε έχουν δυσκολία αλλά και ούτε την νύκτα σηκώνονται πλέον συχνά.
Οι έρευνες πάνω στο αντικείμενο αυτό συνεχίζονται και είναι σίγουροι οι επιστήμονες και οι ερευνητές ότι σύντομα η γύρη θα λύσει το πρόβλημα. Μια Σουηδική μελέτη επίσης έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η γύρη μπορεί σημαντικά να μειώσει την διόγκωση του αδένα του προστάτη και αυτό το πέτυχε με το παρακάτω πείραμα. Στις 09-Ιουνίου 2000 πραγματοποιήθηκε ένα πείραμα σε 93 άτομα που ασθενούσαν από προστάτη. Στα 43 τυχαία άτομα δόθηκε ένα ψευδοφάρμακο και στα υπόλοιπα 50 δόθηκε γύρη. Τα άτομα που πήραν γύρη βρήκανε ανακούφιση και αντιμετωπίσθηκε επιτυχώς το πρόβλημα τους, ενώ από τα άλλα άτομα δεν είδε κανείς τους βελτίωση. Πολλοί εμπειρογνώμονες θεωρούν ότι οι φυσικές ορμόνες που εμπεριέχονται στη γύρη, μαζί με ένα ευρύ φάσμα των θρεπτικών ουσιών όπως το μαγνήσιο, τα λιπαρά οξέα και ο ψευδάργυρος, βοηθούν και ενισχύουν το ανδρικό αναπαραγωγικό και ουροποιητικό σύστημα.
Λαμβάνεται ως εξής:
Μια κουταλιά φρέσκιας γύρης μετά το φαγητό(τα άτομα που παίρνουν για πρώτη φορά γύρη αν νοιώσουν ενοχλήσεις σταματούν αμέσως την λήψη).Διάρκεια λήψης, μια εβδομάδα.
Μια κουταλιά φρέσκια γύρης κατά την διάρκεια του φαγητού τους. Διάρκεια λήψης, μια εβδομάδα.
Κατόπιν μεταθέτουμε την λήψη της γύρης για την ίδια ποσότητα πριν από το φαγητό. Διάρκεια λήψης,για πάντα, αν θέλουμε. Γενικά θεωρείται ότι τα άτομα μετά την ηλικία των 30-35 ετών θα μπορούσαν να ωφεληθούν από αυτήν την δυνατότητα για να βοηθήσουν και να αποτρέψουν την αρχή δημιουργίας προστάτη, καταναλώνοντας γύρη.
Η Γύρη αυξάνει την μακροζωία
Κανένα άλλο φυσικό προϊόν στη γη δεν μπορεί να ανταγωνιστεί την γύρη στο επίπεδο θρεπτικής αξίας. Είναι πλούσιο σε φυσικά συστατικά και ρυθμίζει τον μεταβολισμό του ανθρωπίνου σώματος αλλά του δίνει ενέργεια και ευεξία. Έχει χρησιμοποιηθεί από τον άνθρωπο για την καλή υγεία που προσέφερε εδώ και αιώνες στην φυσική του μορφή όπως ακριβώς μαζεύεται από τις μέλισσες. Οι κύριες γνωστές ευεργετικές ιδιότητες της γύρης σύμφωνα με την επιστήμη είναι:
-Ομαλοποιεί τη νευρική και ενδοκρινή δραστηριότητα συστημάτων του ανθρωπίνου σώματος.
-Ενισχύει τα αιμοφόρα αγγεία και μειώνει την χοληστερόλη του αίματος.
-Έχει προστατευτική επίδραση στο επίπεδο της πεπτικής οδού.
-Ενισχύει σημαντικά το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
-Αφαιρεί την κούραση από το σώμα και ενισχύει την πνευματική διαύγεια και την σωματική δραστηριότητα.
-Καταπολεμά ασθένειες όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας.
-Η γύρη ενισχύει την πέψη και βελτιώνει την όρεξη των ανθρώπων.
-Ρυθμίζει τη σεξουαλική δραστηριότητα του αρσενικού.
-Αυξάνει την μακροζωία, αλλά καλό είναι επίσης να γνωρίζουμε πώς η γύρη είναι από τα δυσκολοχώνευτα τρόφιμα και αυτό γιατί στο ανθρώπινο σώμα απουσιάζουν εκείνα τα ένζυμα που χρειάζονται να αφομοιώσουν το εξωτερικό περίβλημα της γύρης.
Για αυτόν τον λόγο πρόσφατα, έχουν αναπτυχθεί τεχνικές για να σπάσουν τους κόκκους της γύρης, και να καταστήσουν τα ωφέλιμα και χρήσιμα στον ανθρώπινο οργανισμό συστατικά της γύρης πιο εύπεπτα. Η νέα μοναδική ενεργός τεχνολογία εξαγωγής γύρης από το περίβλημα της αντιπροσωπεύει μια σημαντική πρόοδο να καταστήσει τα πλήρη οφέλη της γύρης διαθέσιμα στο ανθρώπινο σώμα. Ο βαθμός διάσπασης των περιβλημάτων της γύρης με υπέρηχους είναι περίπου 95% αυτό την κάνει ιδιαίτερα προσιτή για κατανάλωση.
-Επέκταση της ζωής του προϊόντος της γύρης.
-Συντήρηση των χρήσιμων ιδιοτήτων της.
-Επίσης πλεονέκτημα είναι, η επιπλέον αποστείρωση της, καταστροφή πιθανής χλωρίδας στο εσωτερικό της και αύξηση του ορίου αποθήκευσης της.
-Αλλεργική συστατική αφαίρεση από την γύρη με την απουσία των εξωτερικών περιβλημάτων της τα οποία βέβαια περιέχουν τα πιο ενεργά αλλεργιογόνα συστατικά και που αφαιρούνται κατά την διάρκεια της διαδικασίας. Κατά συνέπεια η αλλεργιογόνος δραστηριότητα της γύρης ελαχιστοποιείται, ενώ τα άλλα πολύτιμα συστατικά της διατηρούνται.
Έτσι έχουμε γύρη με τις ακόλουθες ιδιότητες.
-Υψηλή σταθερότητα.
-Συντήρηση όλων των χρήσιμων ιδιοτήτων.
-Χαμηλή αλλεργιογόνος δραστηριότητα.
-Υψηλή συγκέντρωση των πολύτιμων τμημάτων διατροφής.
-Υψηλή πεπτικότητα.
-Υψηλό επίπεδο προϊόντων γύρης κατά της στειρότητας.
-Ομαλοποιεί τη νευρική και ενδοκρινή δραστηριότητα συστημάτων του ανθρωπίνου σώματος.
-Ενισχύει τα αιμοφόρα αγγεία και μειώνει την χοληστερόλη του αίματος.
-Έχει προστατευτική επίδραση στο επίπεδο της πεπτικής οδού.
-Ενισχύει σημαντικά το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
-Αφαιρεί την κούραση από το σώμα και ενισχύει την πνευματική διαύγεια και την σωματική δραστηριότητα.
-Καταπολεμά ασθένειες όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας.
-Η γύρη ενισχύει την πέψη και βελτιώνει την όρεξη των ανθρώπων.
-Ρυθμίζει τη σεξουαλική δραστηριότητα του αρσενικού.
-Αυξάνει την μακροζωία, αλλά καλό είναι επίσης να γνωρίζουμε πώς η γύρη είναι από τα δυσκολοχώνευτα τρόφιμα και αυτό γιατί στο ανθρώπινο σώμα απουσιάζουν εκείνα τα ένζυμα που χρειάζονται να αφομοιώσουν το εξωτερικό περίβλημα της γύρης.
Για αυτόν τον λόγο πρόσφατα, έχουν αναπτυχθεί τεχνικές για να σπάσουν τους κόκκους της γύρης, και να καταστήσουν τα ωφέλιμα και χρήσιμα στον ανθρώπινο οργανισμό συστατικά της γύρης πιο εύπεπτα. Η νέα μοναδική ενεργός τεχνολογία εξαγωγής γύρης από το περίβλημα της αντιπροσωπεύει μια σημαντική πρόοδο να καταστήσει τα πλήρη οφέλη της γύρης διαθέσιμα στο ανθρώπινο σώμα. Ο βαθμός διάσπασης των περιβλημάτων της γύρης με υπέρηχους είναι περίπου 95% αυτό την κάνει ιδιαίτερα προσιτή για κατανάλωση.
-Επέκταση της ζωής του προϊόντος της γύρης.
-Συντήρηση των χρήσιμων ιδιοτήτων της.
-Επίσης πλεονέκτημα είναι, η επιπλέον αποστείρωση της, καταστροφή πιθανής χλωρίδας στο εσωτερικό της και αύξηση του ορίου αποθήκευσης της.
-Αλλεργική συστατική αφαίρεση από την γύρη με την απουσία των εξωτερικών περιβλημάτων της τα οποία βέβαια περιέχουν τα πιο ενεργά αλλεργιογόνα συστατικά και που αφαιρούνται κατά την διάρκεια της διαδικασίας. Κατά συνέπεια η αλλεργιογόνος δραστηριότητα της γύρης ελαχιστοποιείται, ενώ τα άλλα πολύτιμα συστατικά της διατηρούνται.
Έτσι έχουμε γύρη με τις ακόλουθες ιδιότητες.
-Υψηλή σταθερότητα.
-Συντήρηση όλων των χρήσιμων ιδιοτήτων.
-Χαμηλή αλλεργιογόνος δραστηριότητα.
-Υψηλή συγκέντρωση των πολύτιμων τμημάτων διατροφής.
-Υψηλή πεπτικότητα.
-Υψηλό επίπεδο προϊόντων γύρης κατά της στειρότητας.
Δευτέρα 6 Ιουνίου 2011
Πλιγούρι. Yγιεινό και ξεχασμένο
Πλιγούρι, πουργκούρι, μπλουγούρι, χόντρος ή πιο απλά αλεσμένο σιτάρι. Mπορεί η ονομασία να διαφέρει ανάλογα με την περιοχή που βρισκόμαστε, όμως η διατροφική του αξία μένει ίδια - και είναι υψηλή. Tο περίεργο ωστόσο είναι ότι, αν και μας παρέχει πληθώρα θρεπτικών συστατικών, το χρησιμοποιούμε όλο και πιο σπάνια στην κουζίνα μας. Tα επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως το ψωμί, τα διάφορα αρτοσκευάσματα, το ρύζι και τα μακαρόνια, έχουν πάρει τις τελευταίες δεκαετίες τη θέση τους στο τραπέζι μας. Έτσι, μπορεί παλιότερα να το χρησιμοποιούσαν για να φτιάξουν πιλάφι και ντολμάδες, σήμερα όμως μόνο μερικές παραδοσιακές συνταγές μάς θυμίζουν ότι υπάρχει.
Γιατί να το προτιμήσετε
• Tο πλιγούρι είναι ένα δημητριακό πλούσιο σε φυτικές ίνες και σύνθετους υδατάνθρακες. Mπορείτε να αντικαταστήσετε με αυτό το αποφλοιωμένο ρύζι και τα μακαρόνια, ιδιαίτερα αν θέλετε να χάσετε βάρος. Σε σχέση με άλλα δημητριακά, έχει χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη, που σημαίνει ότι μετά την κατανάλωσή του ανεβάζει τη γλυκόζη του αίματος πολύ πιο ήπια, με αποτέλεσμα να θεωρείται άριστη πηγή υδατανθράκων για διαβητικούς.
•Eπιπλέον, λόγω του χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, θεωρείται ότι έχει υψηλό δείκτη κορεσμού ή με άλλα λόγια σάς χορταίνει περισσότερο σε σύγκριση με άλλες πηγές υδατανθράκων, όπως το ρύζι και οι πατάτες, ενώ ουσιαστικά δίνει την ίδια ενέργεια.
• Περιέχει πολύ περισσότερες φυτικές ίνες από το άσπρο ρύζι και τα μακαρόνια και σημαντικές ποσότητες βιταμινών του συμπλέγματος B, όπως η θειαμίνη, η ριβοφλαβίνη και ιδιαίτερα η νιασίνη, που είναι απαραίτητες για τον ομαλό μεταβολισμό και τη σωστή λειτουργία των νευρικών κυττάρων, άρα και του εγκεφάλου. Eκτός όμως από αυτές τις βιταμίνες, περιέχει βιταμίνη E, που συμβάλλει στην καλή λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος, τριπλάσιο κάλιο και τετραπλάσιο φώσφορο, σε σχέση με τα μακαρόνια και το άσπρο ρύζι, και σημαντικές ποσότητες μεταλλικών στοιχείων, όπως ο σίδηρος, το μαγνήσιο και ο ψευδάργυρος, αλλά και ιχνοστοιχείων, όπως το σελήνιο, που έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Tέλος, η συστηματική κατανάλωσή του μπορεί μακροπρόθεσμα να βοηθήσει στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης.
Ποιο να επιλέξω
Στα σουπερμάρκετ και στα καταστήματα υγιεινής διατροφής θα βρείτε χοντρό και ψιλό πλιγούρι. Aν και δεν υπάρχει κάποιος γενικός κανόνας για τα πιάτα πού χρησιμοποιείται το καθένα, ωστόσο καλό είναι να μη χρησιμοποιείτε το χοντρό πλιγούρι για σούπες και το ψιλό για γαρνιτούρα. Eπίσης, από τα καταστήματα με βιολογικά προϊόντα μπορείτε να προμηθευτείτε βιολογικό.
H συντήρησή του
H συντήρησή του δεν απαιτεί κάτι το ιδιαίτερο. Aποθηκεύστε το όπως τα ζυμαρικά ή το ρύζι σε μέρος δροσερό και σκιερό και κρατήστε το μακριά από τον ήλιο και την υγρασία. Επίσης, προτιμήστε να το φυλάσσετε σε γυάλινο δοχείο που κλείνει αεροστεγώς και όχι σε πλαστικό.
Πώς θα το προετοιμάσετε
Κατ’ αρχάς μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε ωμό ή μαγειρεμένο. αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε μια μικρή ποσότητα πλιγούρι (π.χ. 1 φλιτζάνι) ωμό ή σε κρύα πιάτα, π.χ. σε σαλάτες, μουλιάστε το σε χλιαρό νερό για 30-40 λεπτά. Aν έχετε μεγαλύτερη ποσότητα, θα χρειαστεί να το αφήσετε στο νερό για περίπου 1 ώρα. Aν πάλι το θέλετε για ζεστά φαγητά, ξεπλύνετε την ποσότητα που θα χρειαστείτε σε κρύο νερό και ρίξτε τη στην κατσαρόλα 15-20 λεπτά πριν ολοκληρωθεί το μαγείρεμα. Έχετε υπόψη σας ότι το πλιγούρι «τραβάει» τα υγρά, γι’ αυτό βάλτε λίγο παραπάνω νερό για να βράσει χωρίς να αφήσει στεγνό το φαγητό. Προσέξτε επίσης να μην το μουλιάσετε ή να μην το βράσετε πολλή ώρα, γιατί θα χάσει τη γεύση του.
!Tο καλό πλιγούρι δεν πρέπει να πετρώνει
H «ταυτότητα» του πλιγουριού
Eνέργεια 600 kcal
Bιταμίνη B1 (Θειαμίνη) 0,48 mg
Bιταμίνη B2 (Pιβοφλαβίνη) 0,24 mg
Bιταμίνη B3 (Nιασίνη) 7,7 mg
Kάλιο 390 mg
Φώσφορος 575 mg
Σίδηρος 9,5 mg
Mαγνήσιο 50 mg
Φυτικές Ίνες 12,2 γρ.
(Οι τιμές αφορούν 1 φλιτζάνι ωμό πλιγούρι - 170 γρ.)
Σημείωση: Όταν το πλιγούρι βράσει, το βάρος του σχεδόν τριπλασιάζεται. επομένως, μία κούπα βρασμένο πλιγούρι έχει περίπου 200 θερμίδες.
Tαμπουλέ
Yλικά για 4 άτομα
1 φλιτζάνι πλιγούρι
2 ντομάτες
2 κρεμμύδια
1 ματσάκι μαϊντανό
4 κουταλιές ελαιόλαδο
Aλάτι
Πιπέρι
Eκτέλεση: Mουσκεύετε το πλιγούρι για 30 λεπτά και μετά το σουρώνετε και το στραγγίζετε καλά. Ψιλοκόβετε τα κρεμμύδια και το μαϊντανό και κόβετε σε κυβάκια τις ντομάτες. Aνακατεύετε προσεκτικά σε ένα μπολ τα παραπάνω υλικά και προσθέτετε το ελαιόλαδο, το αλάτι και το πιπέρι.
Δροσερή σαλάτα με πλιγούρι
Yλικά για 4 άτομα
1 φλιτζάνι πλιγούρι
2 ντομάτες
1 αγγούρι
1 πράσινη πιπεριά
1/2 ματσάκι μαϊντανό
2 κουταλιές ελαιόλαδο
1 κουταλιά χυμό λεμονιού
Aλάτι
Eκτέλεση: Mουσκεύετε το πλιγούρι σε νερό για 30 λεπτά, το στραγγίζετε καλά και το βάζετε σε ένα μπολ. Ψιλοκόβετε τις ντομάτες, το αγγούρι, την πιπεριά και το μαϊντανό και τα ρίχνετε στο ίδιο μπολ με το πλιγούρι. Aνακατεύετε καλά τα υλικά και πασπαλίζετε με αλάτι. Tέλος, χτυπάτε το λαδολέμονο και περιχύνετε με αυτό τη σαλάτα. Tην αφήνετε στο ψυγείο για μισή με μία ώρα και έπειτα σερβίρετε.
Γιατί να το προτιμήσετε
• Tο πλιγούρι είναι ένα δημητριακό πλούσιο σε φυτικές ίνες και σύνθετους υδατάνθρακες. Mπορείτε να αντικαταστήσετε με αυτό το αποφλοιωμένο ρύζι και τα μακαρόνια, ιδιαίτερα αν θέλετε να χάσετε βάρος. Σε σχέση με άλλα δημητριακά, έχει χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη, που σημαίνει ότι μετά την κατανάλωσή του ανεβάζει τη γλυκόζη του αίματος πολύ πιο ήπια, με αποτέλεσμα να θεωρείται άριστη πηγή υδατανθράκων για διαβητικούς.
•Eπιπλέον, λόγω του χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, θεωρείται ότι έχει υψηλό δείκτη κορεσμού ή με άλλα λόγια σάς χορταίνει περισσότερο σε σύγκριση με άλλες πηγές υδατανθράκων, όπως το ρύζι και οι πατάτες, ενώ ουσιαστικά δίνει την ίδια ενέργεια.
• Περιέχει πολύ περισσότερες φυτικές ίνες από το άσπρο ρύζι και τα μακαρόνια και σημαντικές ποσότητες βιταμινών του συμπλέγματος B, όπως η θειαμίνη, η ριβοφλαβίνη και ιδιαίτερα η νιασίνη, που είναι απαραίτητες για τον ομαλό μεταβολισμό και τη σωστή λειτουργία των νευρικών κυττάρων, άρα και του εγκεφάλου. Eκτός όμως από αυτές τις βιταμίνες, περιέχει βιταμίνη E, που συμβάλλει στην καλή λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος, τριπλάσιο κάλιο και τετραπλάσιο φώσφορο, σε σχέση με τα μακαρόνια και το άσπρο ρύζι, και σημαντικές ποσότητες μεταλλικών στοιχείων, όπως ο σίδηρος, το μαγνήσιο και ο ψευδάργυρος, αλλά και ιχνοστοιχείων, όπως το σελήνιο, που έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Tέλος, η συστηματική κατανάλωσή του μπορεί μακροπρόθεσμα να βοηθήσει στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης.
Ποιο να επιλέξω
Στα σουπερμάρκετ και στα καταστήματα υγιεινής διατροφής θα βρείτε χοντρό και ψιλό πλιγούρι. Aν και δεν υπάρχει κάποιος γενικός κανόνας για τα πιάτα πού χρησιμοποιείται το καθένα, ωστόσο καλό είναι να μη χρησιμοποιείτε το χοντρό πλιγούρι για σούπες και το ψιλό για γαρνιτούρα. Eπίσης, από τα καταστήματα με βιολογικά προϊόντα μπορείτε να προμηθευτείτε βιολογικό.
H συντήρησή του
H συντήρησή του δεν απαιτεί κάτι το ιδιαίτερο. Aποθηκεύστε το όπως τα ζυμαρικά ή το ρύζι σε μέρος δροσερό και σκιερό και κρατήστε το μακριά από τον ήλιο και την υγρασία. Επίσης, προτιμήστε να το φυλάσσετε σε γυάλινο δοχείο που κλείνει αεροστεγώς και όχι σε πλαστικό.
Πώς θα το προετοιμάσετε
Κατ’ αρχάς μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε ωμό ή μαγειρεμένο. αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε μια μικρή ποσότητα πλιγούρι (π.χ. 1 φλιτζάνι) ωμό ή σε κρύα πιάτα, π.χ. σε σαλάτες, μουλιάστε το σε χλιαρό νερό για 30-40 λεπτά. Aν έχετε μεγαλύτερη ποσότητα, θα χρειαστεί να το αφήσετε στο νερό για περίπου 1 ώρα. Aν πάλι το θέλετε για ζεστά φαγητά, ξεπλύνετε την ποσότητα που θα χρειαστείτε σε κρύο νερό και ρίξτε τη στην κατσαρόλα 15-20 λεπτά πριν ολοκληρωθεί το μαγείρεμα. Έχετε υπόψη σας ότι το πλιγούρι «τραβάει» τα υγρά, γι’ αυτό βάλτε λίγο παραπάνω νερό για να βράσει χωρίς να αφήσει στεγνό το φαγητό. Προσέξτε επίσης να μην το μουλιάσετε ή να μην το βράσετε πολλή ώρα, γιατί θα χάσει τη γεύση του.
!Tο καλό πλιγούρι δεν πρέπει να πετρώνει
H «ταυτότητα» του πλιγουριού
Eνέργεια 600 kcal
Bιταμίνη B1 (Θειαμίνη) 0,48 mg
Bιταμίνη B2 (Pιβοφλαβίνη) 0,24 mg
Bιταμίνη B3 (Nιασίνη) 7,7 mg
Kάλιο 390 mg
Φώσφορος 575 mg
Σίδηρος 9,5 mg
Mαγνήσιο 50 mg
Φυτικές Ίνες 12,2 γρ.
(Οι τιμές αφορούν 1 φλιτζάνι ωμό πλιγούρι - 170 γρ.)
Σημείωση: Όταν το πλιγούρι βράσει, το βάρος του σχεδόν τριπλασιάζεται. επομένως, μία κούπα βρασμένο πλιγούρι έχει περίπου 200 θερμίδες.
Tαμπουλέ
Yλικά για 4 άτομα
1 φλιτζάνι πλιγούρι
2 ντομάτες
2 κρεμμύδια
1 ματσάκι μαϊντανό
4 κουταλιές ελαιόλαδο
Aλάτι
Πιπέρι
Eκτέλεση: Mουσκεύετε το πλιγούρι για 30 λεπτά και μετά το σουρώνετε και το στραγγίζετε καλά. Ψιλοκόβετε τα κρεμμύδια και το μαϊντανό και κόβετε σε κυβάκια τις ντομάτες. Aνακατεύετε προσεκτικά σε ένα μπολ τα παραπάνω υλικά και προσθέτετε το ελαιόλαδο, το αλάτι και το πιπέρι.
Δροσερή σαλάτα με πλιγούρι
Yλικά για 4 άτομα
1 φλιτζάνι πλιγούρι
2 ντομάτες
1 αγγούρι
1 πράσινη πιπεριά
1/2 ματσάκι μαϊντανό
2 κουταλιές ελαιόλαδο
1 κουταλιά χυμό λεμονιού
Aλάτι
Eκτέλεση: Mουσκεύετε το πλιγούρι σε νερό για 30 λεπτά, το στραγγίζετε καλά και το βάζετε σε ένα μπολ. Ψιλοκόβετε τις ντομάτες, το αγγούρι, την πιπεριά και το μαϊντανό και τα ρίχνετε στο ίδιο μπολ με το πλιγούρι. Aνακατεύετε καλά τα υλικά και πασπαλίζετε με αλάτι. Tέλος, χτυπάτε το λαδολέμονο και περιχύνετε με αυτό τη σαλάτα. Tην αφήνετε στο ψυγείο για μισή με μία ώρα και έπειτα σερβίρετε.
Αρωματικά βότανα. Από τη γλάστρα στο πιάτο!
Παλιά κάθε παράθυρο είχε χώρο για μια γλάστρα με βασιλικό. Κάθε αυλή, μια γωνιά που ευωδίαζε ο δυόσμος, η μαντζουράνα και η λεβάντα. Oι μαγείρισσες έβγαιναν μέχρι τον κήπο, έκοβαν ένα ματσάκι δενδρολίβανο και το ψητό αρνάκι που ετοίμαζαν στην κουζίνα απογειωνόταν γευστικά. Πολλά άλλαξαν από εκείνη την εποχή, ωστόσο πάντα υπάρχει χώρος -και χρόνος- να καλλιεργήσετε τα δικά σας αρωματικά φυτά. Αν όμως οι συνθήκες δεν το επιτρέπουν, μπορείτε να τα αγοράσετε έτοιμα. Θα τα χρησιμοποιήσετε ως αφεψήματα, που είναι ό,τι πρέπει για τον χειμώνα, αλλά και στις συνταγές σας, για πιο γευστικά πιάτα.
ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ
Θα τον βρείτε σε διάφορες ποικιλίες (πλατύφυλλο, σγουρό, αγιορείτικο). Τα δύο πρώτα είδη, αν δεν καλλιεργούνται σε προστατευμένο σημείο, αναπτύσσονται μόνο την άνοιξη και το καλοκαίρι, ενώ ο αγιορείτικος είναι πολυετής και θα τον χρησιμοποιήσετε φρέσκο και το χειμώνα. Όλα τα είδη είναι εξίσου αρωματικά, φρέσκα ή αποξηραμένα.
Στην κουζίνα: Για τη μαγειρική πολλοί προτιμούν την ποικιλία του πλατύφυλλου βασιλικού. Με τα φρέσκα φύλλα του θα φτιάξετε σάλτσα πέστο, ενώ αποξηραμένο θα τον προσθέσετε σε κόκκινες σάλτσες ζυμαρικών, σε σάλτσα για πίτσα ή σε πιάτα με μελιτζάνες και θα τον πασπαλίσετε πάνω από ψητό κρέας ή ψάρι. Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας συναντάμε το βασιλικό και ως συστατικό ζύμης για ψωμί. Το άρωμά του συνδυάζεται επίσης πολύ καλά με σκόρδο, δενδρολίβανο και φασκόμηλο.
Πώς θα ωφεληθείτε: O βασιλικός είναι διουρητικός και κατευναστικός, ενώ τα αιθέρια έλαια που περιλαμβάνει ανακουφίζουν από πονοκεφάλους, στομαχόπονο και δυσπεψία.
Συνταγή
Πέστο Τζενοβέζε (Για ένα βάζο 300 γρ.)
Θα χρειαστείτε:
• Ένα μέτριο φυτό βασιλικού (τα φύλλα)
• 25 γρ. κουκουνάρι
• 2 σκελίδες σκόρδο (ψιλοκομμένο)
• 1 κουταλάκι αλάτι χοντρόκοκκο
• 50 γρ. φρεσκοτριμμένη παρμεζάνα
• 100-200 ml παρθένο ελαιόλαδο
Πώς θα το φτιάξετε: Βάλτε το βασιλικό, τα κουκουνάρια και το αλάτι στο μπλέντερ και καθώς τα πολτοποιείτε, ρίξτε σιγά-σιγά το λάδι μέχρι να σχηματιστεί μια ελαφρώς κοκκώδης πάστα. Προσθέστε το σκόρδο και ανάψτε ξανά το μπλέντερ. Αν σας φαίνεται πολύ πηχτό, προσθέστε λίγο ελαιόλαδο. Βάλτε στη συνέχεια το πέστο σε ένα μπολ, ρίξτε την παρμεζάνα, ανακατέψτε την καλά με μια σπάτουλα και αλατοπιπερώστε κατά βούληση. Μπορείτε να φυλάξετε το πέστο στο ψυγείο (για 1 εβδομάδα) και να το προσθέτετε σε όλα τα είδη πάστας, αλλά και στα νιόκι πατάτας.
ΘΥΜΑΡΙ
Το θυμάρι ανθίζει στις αρχές του καλοκαιριού με μικρά μοβ λουλουδάκια, προσφέροντας τις ευωδιές του στις μέλισσες που, χάρη σε αυτό, δημιουργούν το πιο αρωματικό -και περιζήτητο- είδος μελιού.
Στην κουζίνα: Θα προσθέστε το αποξηραμένο θυμάρι σε σούπες και μανέστρες, στα όσπρια και στις πατάτες, στο κυνήγι, στο κρέας και στο ψάρι. Δίνει ξεχωριστή γεύση στις γεμιστές ντομάτες, στα μανιτάρια, στις ανάμεικτες φρέσκες σαλάτες, καθώς και στα τουρσιά και στις μαρινάτες.
Πώς θα ωφεληθείτε: Έχει αντιμικροβιακή και αντιική δράση, γι’ αυτό χρησιμοποιείται στην καταπολέμηση του βήχα και των παθήσεων του αναπνευστικού και των ουρολοιμώξεων. Ανακουφίζει από τον πονόδοντο, τονώνει το πεπτικό και το νευρικό σύστημα, ενώ έχει και αποσμητικές ιδιότητες.
Συνταγή
Αλάτι με βότανα (Για 250 γρ. αρωματικό αλάτι)
Θα χρειαστείτε:
• 50 γρ. φασκόμηλο
• 20 γρ. θυμάρι
• 10 γρ. μαντζουράνα
• 10 γρ. βασιλικό
• 5 γρ. μαύρο πιπέρι φρεσκοτριμμένο
Πώς θα το φτιάξετε: Αναμείξτε τα αποξηραμένα βότανα με το αλάτι -προτιμήστε αλάτι που δεν έχει υποστεί χημική επεξεργασία- και φυλάξτε το μείγμα σε αεροστεγές βάζο.
ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ
Ιερό φυτό για τους Ρωμαίους, διεγερτικό για τους αρχαίους Έλληνες, το φασκόμηλο έχασε, στην πάροδο του χρόνου, την αίγλη του... όχι όμως και τις ιδιότητές του. Σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως ως αφέψημα, ενώ μία ακόμη χρήση του που επιβίωσε στους αιώνες είναι η καύση του σε χώρους που χρειάζονται ενεργειακό καθαρισμό.
Στην κουζίνα: Προσδίδει ιδιαίτερη γεύση σε ψητά κρέατα (κυρίως σε κυνήγι και χοιρινό). Προσθέστε το σε ζωμούς και συνδυάστε το με μοσχοκάρυδο σε σάλτσες που προορίζονται για ψητά κρέατα.
Πώς θα ωφεληθείτε: Θεωρείται τονωτικό της μνήμης και του οργανισμού. Συστήνεται για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος, είναι αποχρεμπτικό, αντισηπτικό και σπασμολυτικό ενώ, ως αφέψημα, ανακουφίζει από τις άφθες και τη φαρυγγίτιδα. Πρέπει όμως να χρησιμοποιείται με μέτρο, γιατί σε υπερβολικές δόσεις μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση.
Συνταγή
Κρουτόν με άρωμα φασκόμηλου (Για 1 φλιτζάνι κρουτόν)
Θα χρειαστείτε:
• 2 κουταλιές παρθένο ελαιόλαδο
• 2 φέτες ψωμί, κομμένο σε κυβάκια
• 3 φύλλα ψιλοκομμένο φρέσκο φασκόμηλο
• 1 σκελίδα σκόρδο
• Αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι
Πώς θα τα φτιάξετε: Ζεσταίνετε το λάδι σε μέτρια φωτιά και ρίχνετε όλα τα υλικά στο τηγάνι μέχρις ότου τα κρουτόν γίνουν χρυσαφένια και τραγανά. Πετάξτε το σκόρδο και βάλτε τα κρουτόν σε απορροφητικό χαρτί. Θα σερβίρετε αυτά τα νόστιμα κρουτόν με τις σούπες και τις φρέσκες σαλάτες σας.
ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ
Όλη η... χάρη της μαντζουράνας συγκεντρώνεται στις ανθισμένες κορυφές της, από όπου αποσπάται το αιθέριο έλαιο του φυτού.
Στην κουζίνα: Χρησιμοποιήστε τη σε σούπες, σάλτσες και όσπρια.
Το άρωμά της δένει ωραία και με το χοιρινό, με πουλερικά και κυνήγι, αλλά και σε συνταγές με αυγά και τυρί. Μπορείτε ακόμα να την προσθέσετε στη ζύμη, για πραγματικά μοσχομυριστό ψωμί!
Πώς θα ωφεληθείτε: Oι θεραπευτικές της ιδιότητες ήταν γνωστές στους αρχαίους Αιγύπτιους και στους Σύριους. Θεωρείται χωνευτική, αγχολυτική, επουλωτική και ηρεμιστική (κατά της αϋπνίας). Αποτοξινώνει τον οργανισμό, είναι διουρητική και ανακουφίζει από παθήσεις του αναπνευστικού.
Συνταγή
Τυράκια με μαντζουράνα (Για 12 τυράκια)
Θα χρειαστείτε:
• 250 γρ. άσπρο μαλακό τυρί (ανθότυρο, κατίκι κλπ.)
• 4-5 μικρά φρέσκα κρεμμυδάκια
• 1 κουταλιά φρέσκα φύλλα ματζουράνας
• 1 κουταλάκι αλάτι
• 1 κουταλάκι φρεσκοτριμμένο πιπέρι
• 2-3 κουταλιές ψιλοκομμένο μαϊντανό
Πώς θα τα φτιάξετε: Βάλτε όλα τα υλικά (εκτός από το μαϊντανό) στο μπλέντερ και πολτοποιήστε τα. Καλύψτε με μεμβράνη το μπολ με το μείγμα και βάλτε το στο ψυγείο για τουλάχιστον 24 ώρες (σε 2-3 μέρες θα είναι ακόμα πιο νόστιμο). Πλάστε 12 μικρά μπαλάκια ή μια μεγάλη μπάλα και «τυλίξτε» τα στον ψιλοκομμένο μαϊντανό.
ΔΥΟΣΜΟΣ
Ιδιαίτερα αρωματικός, ο δυόσμος είναι φυτό ανθεκτικό, που εύκολα θα ευδοκιμήσει σε γλάστρα. Η φαρμακευτική του αξία ήταν γνωστή από την αρχαιότητα, καθώς αναφορές για το φυτό βρίσκουμε στον Διοσκουρίδη, στον Ιπποκράτη και στον Πλίνιο.
Στην κουζίνα: Εννοείται ότι θα τον χρησιμοποιήσετε στους κεφτέδες. Θα τον προσθέσετε επίσης σε «ντιπ», σε σαλάτες και σάλτσες, για να δώσετε ανατολίτικο άρωμα στην κουζίνα σας, για να συνοδεύσετε κρεατικά και πουλερικά. Συνδυάζεται άριστα με πλιγούρι -όπως στην περίπτωση της σαλάτας ταμπουλέ- και με γιαούρτι. Είναι εξίσου αρωματικός είτε φρέσκος είτε αποξηραμένος.
Πώς θα ωφεληθείτε: Είναι χωνευτικός, ανακουφίζει από ημικρανίες, έχει τονωτική δράση και καταπραΰνει το στομαχόπονο.
Συνταγή
Αρωματική σάλτσα με δυόσμο (Για 4 άτομα)
Θα χρειαστείτε:
• 1 κεσεδάκι γιαούρτι στραγγιστό
• 2 σκελίδες σκόρδο
• 1 ματσάκι φρέσκο δυόσμο
• 2 κουταλάκια αποξηραμένο δυόσμο
• 1 κουταλάκι λάδι
• Αλάτι (προαιρετικά)
Πώς θα τη φτιάξετε: Συνθλίβετε το σκόρδο, πλένετε το φρέσκο δυόσμο και τον ψιλοκόβετε. Αναμειγνύετε όλα τα υλικά μαζί και βάζετε το μείγμα στο ψυγείο. Η σάλτσα ταιριάζει θαυμάσια με ψητό κόκκινο κρέας και ψητές πατάτες.
ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ
Στην αρχαιότητα το θεωρούσαν δώρο της θεάς Αφροδίτης στους ανθρώπους, χάρη στις διεγερτικές του ικανότητες, και το έκαιγαν σε τελετουργίες στους βωμούς. Εκτός από το ότι το δεντρολίβανο θα ομορφύνει το χώρο σας -αν το φυτέψετε και δεν το προμηθευτείτε αποξηραμένο- θα δώσει μοναδική γεύση στα φαγητά σας. Προσοχή όμως στην ποσότητα, γιατί το βαρύ του άρωμα μπορεί να καλύψει τις άλλες γεύσεις.
Στην κουζίνα: Χρησιμοποιήστε το αν προτιμάτε τις έντονες, μεστές γεύσεις. Συνδυάζεται άριστα με ψητό αρνί και προσδίδει ένα πολύ ιδιαίτερο άρωμα στα ρεβίθια. Πασπαλίστε με δενδρολίβανο ψητά ψάρια, αλλά και κοτόπουλο ή κουνέλι, ψητές πατάτες και ψητά λαχανικά. Θυμηθείτε, όμως, να το ρίξετε με μέτρο.
Πώς θα ωφεληθείτε: Είναι τονωτικό, αυξάνει την πίεση, αμβλύνει τα συμπτώματα της ημικρανίας, ανακουφίζει από τα συμπτώματα της κολίτιδας.
Συνταγή
Σπιτικό λικέρ δεντρολίβανο (Για 2 φλιτζάνια λικέρ)
Θα χρειαστείτε:
• 1/2-1 κουταλάκι φύλλα δεντρολίβανου
• 1 φύλλο μέντα
• Το ξύσμα 1/2 λεμονιού
• 1/4 κουταλάκι σπόρους κόλιαντρου
• 1 φλιτζανάκι βότκα
• 1/2 φλιτζάνι σιρόπι ζαχαροκάλαμου
Πώς θα το φτιάξετε: Πιέστε με το γουδοχέρι τα αρωματικά και τα μπαχαρικά για να απελευθερώσουν το άρωμά τους. Προσθέστε το ξύσμα του λεμονιού και τα βότανα με τη βότκα και αφήστε τα για 10 μέρες. Όταν το λικέρ είναι έτοιμο, σουρώστε το, αναμείξτε με το σιρόπι ζαχαροκάλαμου και αφήστε το να κάτσει για 2-4 εβδομάδες.
ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ
Θα τον βρείτε σε διάφορες ποικιλίες (πλατύφυλλο, σγουρό, αγιορείτικο). Τα δύο πρώτα είδη, αν δεν καλλιεργούνται σε προστατευμένο σημείο, αναπτύσσονται μόνο την άνοιξη και το καλοκαίρι, ενώ ο αγιορείτικος είναι πολυετής και θα τον χρησιμοποιήσετε φρέσκο και το χειμώνα. Όλα τα είδη είναι εξίσου αρωματικά, φρέσκα ή αποξηραμένα.
Στην κουζίνα: Για τη μαγειρική πολλοί προτιμούν την ποικιλία του πλατύφυλλου βασιλικού. Με τα φρέσκα φύλλα του θα φτιάξετε σάλτσα πέστο, ενώ αποξηραμένο θα τον προσθέσετε σε κόκκινες σάλτσες ζυμαρικών, σε σάλτσα για πίτσα ή σε πιάτα με μελιτζάνες και θα τον πασπαλίσετε πάνω από ψητό κρέας ή ψάρι. Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας συναντάμε το βασιλικό και ως συστατικό ζύμης για ψωμί. Το άρωμά του συνδυάζεται επίσης πολύ καλά με σκόρδο, δενδρολίβανο και φασκόμηλο.
Πώς θα ωφεληθείτε: O βασιλικός είναι διουρητικός και κατευναστικός, ενώ τα αιθέρια έλαια που περιλαμβάνει ανακουφίζουν από πονοκεφάλους, στομαχόπονο και δυσπεψία.
Συνταγή
Πέστο Τζενοβέζε (Για ένα βάζο 300 γρ.)
Θα χρειαστείτε:
• Ένα μέτριο φυτό βασιλικού (τα φύλλα)
• 25 γρ. κουκουνάρι
• 2 σκελίδες σκόρδο (ψιλοκομμένο)
• 1 κουταλάκι αλάτι χοντρόκοκκο
• 50 γρ. φρεσκοτριμμένη παρμεζάνα
• 100-200 ml παρθένο ελαιόλαδο
Πώς θα το φτιάξετε: Βάλτε το βασιλικό, τα κουκουνάρια και το αλάτι στο μπλέντερ και καθώς τα πολτοποιείτε, ρίξτε σιγά-σιγά το λάδι μέχρι να σχηματιστεί μια ελαφρώς κοκκώδης πάστα. Προσθέστε το σκόρδο και ανάψτε ξανά το μπλέντερ. Αν σας φαίνεται πολύ πηχτό, προσθέστε λίγο ελαιόλαδο. Βάλτε στη συνέχεια το πέστο σε ένα μπολ, ρίξτε την παρμεζάνα, ανακατέψτε την καλά με μια σπάτουλα και αλατοπιπερώστε κατά βούληση. Μπορείτε να φυλάξετε το πέστο στο ψυγείο (για 1 εβδομάδα) και να το προσθέτετε σε όλα τα είδη πάστας, αλλά και στα νιόκι πατάτας.
ΘΥΜΑΡΙ
Το θυμάρι ανθίζει στις αρχές του καλοκαιριού με μικρά μοβ λουλουδάκια, προσφέροντας τις ευωδιές του στις μέλισσες που, χάρη σε αυτό, δημιουργούν το πιο αρωματικό -και περιζήτητο- είδος μελιού.
Στην κουζίνα: Θα προσθέστε το αποξηραμένο θυμάρι σε σούπες και μανέστρες, στα όσπρια και στις πατάτες, στο κυνήγι, στο κρέας και στο ψάρι. Δίνει ξεχωριστή γεύση στις γεμιστές ντομάτες, στα μανιτάρια, στις ανάμεικτες φρέσκες σαλάτες, καθώς και στα τουρσιά και στις μαρινάτες.
Πώς θα ωφεληθείτε: Έχει αντιμικροβιακή και αντιική δράση, γι’ αυτό χρησιμοποιείται στην καταπολέμηση του βήχα και των παθήσεων του αναπνευστικού και των ουρολοιμώξεων. Ανακουφίζει από τον πονόδοντο, τονώνει το πεπτικό και το νευρικό σύστημα, ενώ έχει και αποσμητικές ιδιότητες.
Συνταγή
Αλάτι με βότανα (Για 250 γρ. αρωματικό αλάτι)
Θα χρειαστείτε:
• 50 γρ. φασκόμηλο
• 20 γρ. θυμάρι
• 10 γρ. μαντζουράνα
• 10 γρ. βασιλικό
• 5 γρ. μαύρο πιπέρι φρεσκοτριμμένο
Πώς θα το φτιάξετε: Αναμείξτε τα αποξηραμένα βότανα με το αλάτι -προτιμήστε αλάτι που δεν έχει υποστεί χημική επεξεργασία- και φυλάξτε το μείγμα σε αεροστεγές βάζο.
ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ
Ιερό φυτό για τους Ρωμαίους, διεγερτικό για τους αρχαίους Έλληνες, το φασκόμηλο έχασε, στην πάροδο του χρόνου, την αίγλη του... όχι όμως και τις ιδιότητές του. Σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως ως αφέψημα, ενώ μία ακόμη χρήση του που επιβίωσε στους αιώνες είναι η καύση του σε χώρους που χρειάζονται ενεργειακό καθαρισμό.
Στην κουζίνα: Προσδίδει ιδιαίτερη γεύση σε ψητά κρέατα (κυρίως σε κυνήγι και χοιρινό). Προσθέστε το σε ζωμούς και συνδυάστε το με μοσχοκάρυδο σε σάλτσες που προορίζονται για ψητά κρέατα.
Πώς θα ωφεληθείτε: Θεωρείται τονωτικό της μνήμης και του οργανισμού. Συστήνεται για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος, είναι αποχρεμπτικό, αντισηπτικό και σπασμολυτικό ενώ, ως αφέψημα, ανακουφίζει από τις άφθες και τη φαρυγγίτιδα. Πρέπει όμως να χρησιμοποιείται με μέτρο, γιατί σε υπερβολικές δόσεις μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση.
Συνταγή
Κρουτόν με άρωμα φασκόμηλου (Για 1 φλιτζάνι κρουτόν)
Θα χρειαστείτε:
• 2 κουταλιές παρθένο ελαιόλαδο
• 2 φέτες ψωμί, κομμένο σε κυβάκια
• 3 φύλλα ψιλοκομμένο φρέσκο φασκόμηλο
• 1 σκελίδα σκόρδο
• Αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι
Πώς θα τα φτιάξετε: Ζεσταίνετε το λάδι σε μέτρια φωτιά και ρίχνετε όλα τα υλικά στο τηγάνι μέχρις ότου τα κρουτόν γίνουν χρυσαφένια και τραγανά. Πετάξτε το σκόρδο και βάλτε τα κρουτόν σε απορροφητικό χαρτί. Θα σερβίρετε αυτά τα νόστιμα κρουτόν με τις σούπες και τις φρέσκες σαλάτες σας.
ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ
Όλη η... χάρη της μαντζουράνας συγκεντρώνεται στις ανθισμένες κορυφές της, από όπου αποσπάται το αιθέριο έλαιο του φυτού.
Στην κουζίνα: Χρησιμοποιήστε τη σε σούπες, σάλτσες και όσπρια.
Το άρωμά της δένει ωραία και με το χοιρινό, με πουλερικά και κυνήγι, αλλά και σε συνταγές με αυγά και τυρί. Μπορείτε ακόμα να την προσθέσετε στη ζύμη, για πραγματικά μοσχομυριστό ψωμί!
Πώς θα ωφεληθείτε: Oι θεραπευτικές της ιδιότητες ήταν γνωστές στους αρχαίους Αιγύπτιους και στους Σύριους. Θεωρείται χωνευτική, αγχολυτική, επουλωτική και ηρεμιστική (κατά της αϋπνίας). Αποτοξινώνει τον οργανισμό, είναι διουρητική και ανακουφίζει από παθήσεις του αναπνευστικού.
Συνταγή
Τυράκια με μαντζουράνα (Για 12 τυράκια)
Θα χρειαστείτε:
• 250 γρ. άσπρο μαλακό τυρί (ανθότυρο, κατίκι κλπ.)
• 4-5 μικρά φρέσκα κρεμμυδάκια
• 1 κουταλιά φρέσκα φύλλα ματζουράνας
• 1 κουταλάκι αλάτι
• 1 κουταλάκι φρεσκοτριμμένο πιπέρι
• 2-3 κουταλιές ψιλοκομμένο μαϊντανό
Πώς θα τα φτιάξετε: Βάλτε όλα τα υλικά (εκτός από το μαϊντανό) στο μπλέντερ και πολτοποιήστε τα. Καλύψτε με μεμβράνη το μπολ με το μείγμα και βάλτε το στο ψυγείο για τουλάχιστον 24 ώρες (σε 2-3 μέρες θα είναι ακόμα πιο νόστιμο). Πλάστε 12 μικρά μπαλάκια ή μια μεγάλη μπάλα και «τυλίξτε» τα στον ψιλοκομμένο μαϊντανό.
ΔΥΟΣΜΟΣ
Ιδιαίτερα αρωματικός, ο δυόσμος είναι φυτό ανθεκτικό, που εύκολα θα ευδοκιμήσει σε γλάστρα. Η φαρμακευτική του αξία ήταν γνωστή από την αρχαιότητα, καθώς αναφορές για το φυτό βρίσκουμε στον Διοσκουρίδη, στον Ιπποκράτη και στον Πλίνιο.
Στην κουζίνα: Εννοείται ότι θα τον χρησιμοποιήσετε στους κεφτέδες. Θα τον προσθέσετε επίσης σε «ντιπ», σε σαλάτες και σάλτσες, για να δώσετε ανατολίτικο άρωμα στην κουζίνα σας, για να συνοδεύσετε κρεατικά και πουλερικά. Συνδυάζεται άριστα με πλιγούρι -όπως στην περίπτωση της σαλάτας ταμπουλέ- και με γιαούρτι. Είναι εξίσου αρωματικός είτε φρέσκος είτε αποξηραμένος.
Πώς θα ωφεληθείτε: Είναι χωνευτικός, ανακουφίζει από ημικρανίες, έχει τονωτική δράση και καταπραΰνει το στομαχόπονο.
Συνταγή
Αρωματική σάλτσα με δυόσμο (Για 4 άτομα)
Θα χρειαστείτε:
• 1 κεσεδάκι γιαούρτι στραγγιστό
• 2 σκελίδες σκόρδο
• 1 ματσάκι φρέσκο δυόσμο
• 2 κουταλάκια αποξηραμένο δυόσμο
• 1 κουταλάκι λάδι
• Αλάτι (προαιρετικά)
Πώς θα τη φτιάξετε: Συνθλίβετε το σκόρδο, πλένετε το φρέσκο δυόσμο και τον ψιλοκόβετε. Αναμειγνύετε όλα τα υλικά μαζί και βάζετε το μείγμα στο ψυγείο. Η σάλτσα ταιριάζει θαυμάσια με ψητό κόκκινο κρέας και ψητές πατάτες.
ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ
Στην αρχαιότητα το θεωρούσαν δώρο της θεάς Αφροδίτης στους ανθρώπους, χάρη στις διεγερτικές του ικανότητες, και το έκαιγαν σε τελετουργίες στους βωμούς. Εκτός από το ότι το δεντρολίβανο θα ομορφύνει το χώρο σας -αν το φυτέψετε και δεν το προμηθευτείτε αποξηραμένο- θα δώσει μοναδική γεύση στα φαγητά σας. Προσοχή όμως στην ποσότητα, γιατί το βαρύ του άρωμα μπορεί να καλύψει τις άλλες γεύσεις.
Στην κουζίνα: Χρησιμοποιήστε το αν προτιμάτε τις έντονες, μεστές γεύσεις. Συνδυάζεται άριστα με ψητό αρνί και προσδίδει ένα πολύ ιδιαίτερο άρωμα στα ρεβίθια. Πασπαλίστε με δενδρολίβανο ψητά ψάρια, αλλά και κοτόπουλο ή κουνέλι, ψητές πατάτες και ψητά λαχανικά. Θυμηθείτε, όμως, να το ρίξετε με μέτρο.
Πώς θα ωφεληθείτε: Είναι τονωτικό, αυξάνει την πίεση, αμβλύνει τα συμπτώματα της ημικρανίας, ανακουφίζει από τα συμπτώματα της κολίτιδας.
Συνταγή
Σπιτικό λικέρ δεντρολίβανο (Για 2 φλιτζάνια λικέρ)
Θα χρειαστείτε:
• 1/2-1 κουταλάκι φύλλα δεντρολίβανου
• 1 φύλλο μέντα
• Το ξύσμα 1/2 λεμονιού
• 1/4 κουταλάκι σπόρους κόλιαντρου
• 1 φλιτζανάκι βότκα
• 1/2 φλιτζάνι σιρόπι ζαχαροκάλαμου
Πώς θα το φτιάξετε: Πιέστε με το γουδοχέρι τα αρωματικά και τα μπαχαρικά για να απελευθερώσουν το άρωμά τους. Προσθέστε το ξύσμα του λεμονιού και τα βότανα με τη βότκα και αφήστε τα για 10 μέρες. Όταν το λικέρ είναι έτοιμο, σουρώστε το, αναμείξτε με το σιρόπι ζαχαροκάλαμου και αφήστε το να κάτσει για 2-4 εβδομάδες.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)